کانی مگ، یسنا قاسمی- حمل‌ونقل یکی از زیربناهای توسعه بخش معدن است. با درنظرگرفتن الگوهای بین‌المللی حمل‌ونقل در بخش معدن و بررسی رابطه بین این حوزه و بخش معدن، می‌توان به ارائه راه‌کارهای مؤثر در حل مشکلات لجستیک معادن پرداخت. از آنجایی که افزایش قیمتهای بخش حمل‌ونقل، فعالیت معادن را با چالش جدی مواجه می‌کند، […]
کانی مگ، یسنا قاسمی- حمل‌ونقل یکی از زیربناهای توسعه بخش معدن است. با درنظرگرفتن الگوهای بین‌المللی حمل‌ونقل در بخش معدن و بررسی رابطه بین این حوزه و بخش معدن، می‌توان به ارائه راه‌کارهای مؤثر در حل مشکلات لجستیک معادن پرداخت. از آنجایی که افزایش قیمتهای بخش حمل‌ونقل، فعالیت معادن را با چالش جدی مواجه می‌کند، حل این مشکل با راه‌کارهای فناورانه در دنیایی که انقلاب صنعتی چهارم تمامی صنایع را تحت تأثیر خود قرار داده است، لازم و ضروری به شمار می‌رود.
لجستیک در بخش معدن و صنایع معدنی جایگاه وسیع‌تری نسبت به بخشهای دیگر دارد؛ زیرا کالاهایی مانند سیمان، فولاد و مس از جمله کالاهای وزین و هزینه‌بر هستند که به امکانات و تجهیزات بیشتری نیاز دارند. افزون‌بر آن لجستیک در حوزه معدن و صنایع معدنی از اهمیت راهبردی برخوردار است. برخی معادن کشورمان در نقاطی قرار گرفته‌اند که امکان فرآوری مواد معدنی در آن نقطه جغرافیایی وجود ندارد. در نتیجه لازم است مواد استخراج‌شده به‌صورت خام از معدن به محل دیگری جا‌به‌جا شوند. همین موضوع نیاز به یک زنجیره لجستیک قوی دارد. برای مثال، سنگ‌آهن نیازمند چندین مرحله فرآوری است و در هر مرحله محصول‌های مختلفی تولید می‌شود که در طول یک زنجیره هستند. در نتیجه لجستیک به معنای عام و خاص دارای جایگاه بسیار ویژه‌ای درحوزه معدن و صنایع معدنی است.
نقش انقلاب صنعتی چهارم در لجستیک
زنجیره تأمین یا لجستیک مانند دامنه‌ای است که برای تأمین نیاز مشتریان در دنیای امروز به فناوری‌های به‌روز نیاز دارد. همین به‌روزرسانی زنجیره لجستیک باعث از بین رفتن شکل مطلق حمل‌ونقل کالا می‌شود. لجستیک دیگر فقط حمل کالا نیست؛ بلکه آنچه مشتریان نیاز دارند باید در زنجیره تأمین قرار گرفته شود. در حال حاضر در انقلاب صنعتی چهارم محصولات تازه‌ای تولید می‌شود. پس زنجیره تأمین این کالاها هم باید متناسب با محصول باشد.
انقلاب صنعتی چهارم نشانه‌ها و تعرفه‌هایی دارد. وقتی محصولات و خدمات تغییر می‌کند، پس لجستیک هم به‌ناچار باید تغییر کند. در انقلاب صنعتی چهارم شفافیت به‌همراه زنجیره تأمین است. شرکت‌های حمل‌ونقل از زمان ارسال کالا تا تحویل آن، ردیابی لحظه‌ای کالا را به‌صورت کامل انجام می‌دهند. در انقلاب صنعتی چهارم صحبت از اینترنت اشیاء و نقش آن در تولید و ارائه محصول است. یکی از آثار مهم اینترنت اشیاء در بخش لجستیک است.
اینترنت اشیاء چه جایگاهی در لجستیک دارد؟
اینترنت اشیاء یکی از نمودهای انقلاب صنعتی چهارم است. به عبارتی اگر در یک کسب‌وکار نقش اینترنت اشیاء را نادیده بگیریم، دیگر نمی‌توان آن کسب‌وکار را یک کسب‌وکار موج چهارمی نام گذاشت. اینترنت اشیاء شبکه‌ای از اشیاء متصل به اینترنت هستند که قادر به جمع‌آوری و تبادل اطلاعات است. در لجستیک این شبکه متصل به هم با استفاده از سنسورهای تعبیه‌شده، میتواند افزون‌بر بهبود کیفیت حمل‌ونقل، این اطمینان را به سفارش‌دهنده بدهد که دارایی‌های خود را به‌صورت آنلاین ردیابی کند. بیشتر مفاهیم در انقلاب صنعتی چهارم مصرف‌کننده‌محور است. در مرحله اول باید گفت که انقلاب صنعتی چهارم بر بخشهای کارخانه‌های هوشمند، تولید محصولات هوشمند، بسترهای ابری و ابر داده (بیگ دیتا) استوار است.
در تمامی کشورهای توسعه‌یافته وقتی محصولی از کارخانه‌ای هوشمند خارج شود، به تعدادی از مفاهیم‌های کلیدی مجهز است. در وهله اول محصول تولیدشده خدمات‌محور است؛ به عبارتی یک محصول صرف تولید نشده، بلکه خدمات جانبی بسیاری هم برای آن در نظر گرفته شده است. وجود بسترهای ابری در کسب‌وکارهای جدید مزیتی تحسین‌برانگیز است. برای مثال این مزیت در معادن میتواند منجر به تولید محصولاتی شود که قابلیت تطابق با محیط‌زیست را دارند. جابه‌جایی مواد معدنی برپایه بسترهای ابری و اینترنت اشیا میتواند خالق فرصت های جدید تجاری در کشورها باشد.
نقش بسترهای ابری در لجستیک
ایجاد آگاهی کامل از ویژگی‌های ماده معدنی، تحول‌آفرینی در اکتشاف و استخراج و مدیریت ناوگان حمل‌ونقل مهمترین دستاوردهای استفاده از بسترهای ابری از معادن تا پایان ارائه محصول است. داده‌هایی که از طریق بسترهای ابری به زنجیره تأمین منتقل می‌شود، میتواند میزان کیفیت محصول را بالا ببرد. در بخش معدن هم بر میزان استخراج و مدیریت جابه‌جایی محصول تأثیرگذار است.
آینده لجستیک با اینترنت اشیاء
انقلاب صنعتی چهارم بیشتر مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان را در بر می‌گیرد. می‌توان انقلاب صنعتی چهارم را انقلاب اینترنت اشیاء هم نام گذاشت. در این انقلاب بیشتر مفاهیم صنعتی دوران گذشته از بین رفته و مفاهیم تازه جای آن را می‌گیرد. زنجیره تأمین با استفاده از اینترنت اشیا از شرایط بهتری برخودار می‌شود. از طریق اینترنت اشیاء می‌توان حالت تعادلی در بار ایجاد کرد. وقتی یک بار در حالت متعادل قرار بگیرد، میزان آسیب به محصول و کالا به کمترین حد خود می‌رسد. یکی از نقاط ضعف زنجیره تأمین در دنیا همان شرایط نامتعادل بار در زمان حمل‌ونقل است. در این شرایط بیشترین آسیب به محصول وارد می‌شود؛ اما وقتی محصول در یک شبکه هوشمند، تولید و روانه بازار می‌شود، تمامی شرایط در زمان بارگیری سنجیده شده و همچنین در زمان انتقال هم به‌صورت آنلاین به‌وسیله سنسورها گزارش داده می‌شود. در زمان بروز کمترین خطر برای محصول سنسورها به‌صورت خودکار اعلام خطر می‌کنند.
