فهیمه اکبری صحت، روزنامه‌نگار اقتصادی کانی مگ– شیرزن، واژه ناآشنا و غریبه‌ای برای بانوان ایرانی نیست. بسیاری از بانوان سرزمین‌مان با عشق به مشاغل و رشته‌های سخت صنعتی دنبال سهم بیشتری از این بخش‌ها هستند. آمار نشان میدهد، بانوان ایرانی در چند سال اخیر سهم چشمگیری از صندلی‌های دانشگاه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند؛ اما […]
فهیمه اکبری صحت، روزنامه‌نگار اقتصادی
کانی مگ– شیرزن، واژه ناآشنا و غریبه‌ای برای بانوان ایرانی نیست. بسیاری از بانوان سرزمین‌مان با عشق به مشاغل و رشته‌های سخت صنعتی دنبال سهم بیشتری از این بخش‌ها هستند. آمار نشان میدهد، بانوان ایرانی در چند سال اخیر سهم چشمگیری از صندلی‌های دانشگاه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند؛ اما این جمعیت در دانشکده‌های فنی و مهندسی گاهی انگشت‌شمار هم هستند. مصائب دانش‌آموختگان رشته‌های مهندسی تنها مختص به تصاحب کرسی‌های دانشگاه نیست. مطابق آمارها، حدود ۱.۲ درصد از کل شاغلان در بخش معدن را زنان تشکیل می‌دهند. تعداد زنان شاغل در معادن کشور به نسبت مردان بسیار کمتر است؛ اما زنانی در این حوزه دارای نام و نشان بوده و البته بیشتر نیز در حوزه‌های مدیریت معدن و تشکل‌ها حضور دارند. سوال این است چرا حضور زنان در معادن کمرنگ و گاهی کم‌اثر است؟
معدن قلمرویی مردانه
معدنکاری همیشه حرفه‌ای مردسالارانه بوده و این واقعیت ربطی به منطقه جغرافیایی ندارد؛ هرچند گام‌های مثبتی برای ورود زنان به این صنعت برداشته شده، اما همچنان حضور زنان در این بخش کمرنگ است و معدنکاری هنوز یک قلمروی مردانه به شمار می‌آید. پژوهش‌ها در این زمینه نیز نشان میدهد صنعت معدن کمترین تعداد زنان را در اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های صنعتی سراسر جهان دارد. برای حمایت از حضور زنان در معادن و استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها در بخشهای مختلف این صنعت مهم، می‌توان بورس‌های تحصیلی در اختیار آن‌ها گذاشته شود تا زنان جوان را به این حرفه جذب کنند و برای آن‌ها امکان رقابت با این قلمروی مردسالارانه را فراهم آورند و به آن‌ها فرصت رشد و دستیابی به پست‌های تخصصی و کلیدی را ببخشند؛ اما مشکل این است که این انگیزه‌ها پس از مدتی فرو می‌ریزد.
زنان در معادن محروم از کمترین امکانات
اینکه بانوان تمایلی به کار در معادن ندارند، ریشه در مشکلات مختلف دارد. برای مثال بیشتر معادن حتی از کمترین امکانات برای زنان محروم است. درحالی‌که بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های زمین‌شناسی، مهندسی معدن و حتی رشته‌های مدیریتی علاقمند به حضور در معادن و تجربه کار در این بخش دارند. زنان زیادی در دانشگاه در حوزه معدن تحصیل کرده‌اند؛ اما حضور آن‌ها در پست‌های مدیریتی در صورتی ممکن است که آن‌ها تجربه کاری به دست آورند تا راه برای ورود به پست‌های بالاتر برای آن‌ها باز شود، این مفهوم برابر است با حضور آن‌ها در معادن و صنعتی که هنوز بسیار مردانه است.بانوان، حتی در شرایط سخت کنونی هم می‌توانند نقشی سازنده در معادن ایفا کنند. در بررسی‌های فنی اقتصادی معادن در بحث اکتشاف، استخراج و فرآوری گرفته تا بحث‌های آزمایشگاهی و مکانیک‌سنگ خانم‌ها بهتر از آقایان کار می‌کنند.
مرکزتحقیقات و کنترل کیفیت به دلیل داشتن آزمایشگاه‌های علمی میتواند، کنترل کیفیت مواد اولیه معدنی از مراحل استخراج و حمل تا دپو سازی در محوطه کارخانه را مدیریت کند. بانوان دراین بخش می‌توانند حضوری فعال و جدی داشته باشند. آزمایشگاه‌های فرآوری مواد معدنی هم محل مناسبی برای فعالیت بانوان است. به کارگیری روش‌های مختلف فرآوری برای پرعیارسازی و استحصال مواد و عناصر با ارزش کار با تجهیزات مختلف فرآوری در آزمایشگاه، جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها و نتایج از آزمایش‌های فرآوری، بررسی، تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از آزمایش‌های مختلف و طراحی مدارهای فرآوری مواد معدنی بر اساس اطلاعات آزمایشگاهی مهمترین فعالیت‌های این حوزه است که بانوان توانایی بسیاری در این زمینه دارند.
چشم‌ها را باید شست
وجود زنان موفق در معادن، حاکی از آن است که حتی اگر معدنکاری فعالیتی مردانه باشد، زنان نیز می‌توانند از سردمداران و مهره‌های اصلی و مهم این مشاغل محسوب شوند؛ به همین دلیل کارشناسان و فعالان بخش معدن به‌ویژه زنان شاغل در این حوزه معتقدند تغییر نگرش جامعه در زمینه اشتغال زنان در تمامی مباحث اقتصادی امری ضروری در روزگار امروز است؛ چراکه پیشرفت و توسعه جز با همکاری و تعامل افراد متخصص به‌دست نمی‌آید. درست است که معدنکاری را شغلی سراسر سختی در جهان می‌شناسند؛ اما زنان ایرانی انسان روزهای سخت هستند و حیف و صدها حیف که این مصائب شیرین را به آروزیی دست‌نیافتی برای آن‌ها تبدیل کنیم.
