کانی مگ، فهیمه اکبری صحت-یکی از راهکارهای توسعه فعالیت‌های کارآفرینی برای گسترش کسب و کار کوچک و متوسط و برپایه دانش و علم روز دنیا است. باید ساختار متناسب با نیازهای بازار درنظرگرفته شود و از طریق آن جهت‌گیری‌های کلی سرمایه‌گذاری‌ها به سمت کسب و کارهای دانش‌بنیان حرکت کند. توجه تعداد زیادی از کشورهای جهان […]
کانی مگ، فهیمه اکبری صحت-یکی از راهکارهای توسعه فعالیت‌های کارآفرینی برای گسترش کسب و کار کوچک و متوسط و برپایه دانش و علم روز دنیا است. باید ساختار متناسب با نیازهای بازار درنظرگرفته شود و از طریق آن جهت‌گیری‌های کلی سرمایه‌گذاری‌ها به سمت کسب و کارهای دانش‌بنیان حرکت کند. توجه تعداد زیادی از کشورهای جهان به موضوع کارآفرینی برای توسعه کسب و کار در چند دهه اخیر موجب شده است تا موج جدیدی از سیاست‌های کارآفرینانه در اکثر کشورها ایجاد شود.یحیی آل اسحاق، وزیر اسبق بازرگانی معتقد است«در روزهایی که صحبت از اقتصاد مقاومتی می‌شود، باید گفت اقتصاد دانش‌بنیان میتواند پایه‌های اقتصاد کشور را محکم و استوار کند.» در ادامه مشروح این گفتگو را بخوانید.
مهمترین مباحثی که باید در توسعه اقتصادی کشور در نظر بگیریم، چیست؟
اقتصاد ایران بنیان مناسبی دارد، از مهمترین آن‌ها باید به تاب آوری اقتصاد در مقابل تحریم و تهدیدهای خارجی اشاره کرد که بسیار قابل ملاحظه بوده است.یکی از مهمترین ابزارهای تاب آوری اقتصاد ایران در برابر تحریم‌ها همان اقتصاد دانش بنیان است. دانش یکی از قدرتمندترین بازو‌ها در عرصه تحولات اقتصادی است. امروزه حجم سرمایه و اندازه بازار جای خود را به دانش و تکنولوژی داده‌اند و این دانش است که نقش اساسی را در ارتقاء تولید ملی کشور ایفا می‌کند. در حقیقت در دنیای امروز، دانش سبب افزایش مزیت رقابتی و ایجاد ارزش افزوده می‌شود. به عبارت دیگر اقتصاد دانش بنیان به معنی کاربردی کردن دانش و استفاده مؤثرتر از آن در گسترش ظرفیت‌ها و ارتقای درجه بهره‌برداری از منابع تولیدی برای ارتقاء تولید ملی است.
به نظر شما بالا بردن سهم اقتصاد دانش بنیان از کل اقتصاد کشور میتواند به حل چالش‌های اقتصادی کمک کند؟
بله. بدون شک مهم و تاثیرگذار است. در چند سال گذشته شرکت‌های دانش بنیان توانسته‌اند علاوه بر برآورده کردن برخی نیازهای کشور به حوزه‌های تازه‌ای از کسب و کار وارد شوند، این موضوع میتواند به بهبود شرایط اقتصادی کمک کند؛ اما خود اقتصاد دانش بنیان هم نیاز به برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری دارد. وقتی صحبت از اقتصاد دانش بنیان می‌شود باید به توسعه دانشگاه ها، بالابردن سطح حمایت از مقالات علمی، توجه به نتایج علمی دانشگاه و … توجه کنیم خود این موضوع نیاز به سرمایه‌گذاری فراوانی دارد. متاسفانه اقتصاد ایران به دلیل سیاست زدگی از دانش بهره کمی‌تری برده است. بیشتر گروه‌های سیاسی برای ارائه آمار و ارقامی که بیشتر منافع خود را تامین می‌کند بر روی فعالیت‌های اقتصادی تمرکز دارند در حالی‌که فضای اقتصادی به دور از سیاست زدگی باید بر پایه علم و دانش حرکت کند.
شرکت‌های دانش بنیان چگونه می‌توانند بر تولید ناخالص داخلی کشور تاثیر داشته باشند؟
اگر به آمار دقت کنید سالیانه مبلغ قابل توجهی از ارزهای حاصل از فروش نفت صرف خرید دارو، تجهیزات پزشکی وآزمایشگاهی، مواد پلیمیری، مواد غذایی و … می‌شوند. شرکت‌های دانش بنیان همان اهرم‌هایی هستند که می‌توان با کمک آن ارزهای حاصل از فروش نفت را در کشور نگهداری کرد. وقتی توانایی تولید تمامی محصولات ذکر شده در کشور وجود داشته باشد، نه تنها میزان تولید ناخالص داخلی بهبود پیدا می‌کند، بلکه می‌توان مسیر تازه‌ای برای اقتصاد از طریق ارزهای حاصل از فروش نفت گشود.
به نظر شما الزامات اقتصاد مقاومتی برای رونق تولید و اشغالزایی چیست؟
باید توجه داشت که نسخه اقتصاد مقاومتی، به عنوان خود نسخه تنها ۲۰ درصد از مشکلات اقتصادی کشور را حل می‌کند و ۸۰ درصد از حل مشکل به چگونگی اجرا و عملیاتی کردن و شیوه اقدام عملی تمام بخشهای کشور باز می‌گردد. این تئوری و ایده باید در زمین بازی، بتواند ۸۰ درصد مشکلات را حل و فصل کند که البته پیاده‌سازی آن هم، الزامات خاص خود را دارد و نیازمند باور مدیران اجرایی و اقدام عملیاتی دولت، مجلس، فعالان اقتصادی و قوه قضاییه است.
درحال حاضر با مشکلات فروش نفت، بسیاری از کارشناسان معتقدند معادن می‌توانند بهترین جایگزین برای درآمدهای نفتی باشند،چگونه باید معادن را دانش‌بنیان کنیم؟
فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه معدن سابقه زیادی دارد و می‌توان گفت که این شرکت‌ها قبل از اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان به معنای امروزی به وجود بیایند، فعال بوده‌اند. به عنوان مثال ما در زمینه عناصر نادر خاکی، سال‌هاست که مطالعات دانش‌بنیان انجام می‌دهیم. یا اینکه در حوزه تولید طلا، مباحث زیست محیطی، فرآوری مواد معدنی و… توانسته این شرکت‌ها یا مراکز دانش‌بنیانی را به وجود آوریم. از این رو امیدواریم با بهبود شرایط اقتصادی کشور و اجرایی شدن برجام از یک سو و ایجاد زیر ساخت‌های لازم برا اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی دیگر بتوانیم شاهد رشد و شکوفایی بخش معدن کشور باشیم. توسعه صنایع معدنی و صنعت، ملزم به گسترش صادرات و حضور در بازار رقابت آمیز بین‌المللی است. ساختار صنعتی ایران در مقایسه با ساختار اقتصاد کشورهای صادر‌کننده کالاهای صنعتی از وضع مطلوبی برای توسعه صادرات در کوتاه‌مدت برخوردار نیست و اقتصاد ایران جایگاه کوچکی در بازار جهانی دارد ولی قابلیت برای گسترش فراهم است، مشروط بر آنکه اقتصاد ایران با ویژگی‌ها و تحولات اقتصاد روز جهان خود را سازگار سازد و در یکپارچگی شدید اقتصاد جهانی جایگاهی برای خود بیابد. در این میان با اجرایی شدن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی امیدواریم تا زمینه برای صادرات مواد معدنی و فرآورده‌های آن فراهم شود و بتوانیم با تکیه بر شرکت‌های دانش‌بنیان موجود، صادرات دانش کسب شده روی استحصال انواع مواد معدنی داشته باشیم.
به نظر شما بخش معدن میتواند از یک استراتژی متناسب با ظرفیت‌های سند اقتصاد مقاومتی بهره ببرد؟
با نگاهی به رشد و توسعه دیمی بخش معدنی در سال‌های گذشته به سبب نبود استراتژی مشخص توسعه معدنی حلقه مفقوده برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت در ایجاد صنایع رقابت‌پذیر با وجود سهم قابل توجه این بخش دراقتصاد ملی زنگ خطر برای فعالان این بخش و مسوولان امر بر این باور تاکید دارد که آنچه در اقتصاد امروز جهانی حرف اول را می‌زند تنها داشتن برخی مزیت‌های طبیعی نیست بلکه مدیریت و ارایه راهکارهای علمی هم از اهمیت بالایی برخوردار است.
