ورود محصولات معدنی به بورس کالا به نفع تولیدکننده و مصرف کننده است.
کانی مگ، سعیده زمانی-هرچند بورس کالا برای فعالین بازار سرمایه و بسیاری از مردم نام آشناست؛ اما این بازار در مقایسه با بازار سهام از اقبال کمتری برخوردار بوده و می‌توان گفت این موضوع تفاوت فرایند معامله در بورس کالا و درواقع کالایی است که در بستر این بازار به مشتری عرضه می‌شود. با این‌حال نمی‌توان از اهمیت این بازار در اقتصاد کشور چشم پوشی کرد.
علی بخشنده، کارشناس بورس کالا به مزایا و البته برخی محدودیت‌های عرضه محصولات معدنی در بورس کالا اشاره کرده است که جزییات بیشتر آن را در ادامه می‌خوانید.
به نظر جنابعالی ورود محصولات معدنی به بورس کالا چه اثراتی خواهد داشت؟
در بورس کالا بستر عرضه محصولات معدنی فراهم و تالار صنعتی و معدنی راه اندازی شده است. سنگ آهن، کنسانتره، آهن اسفنجی و کنسانتره سایر محصولات در بورس کالا عرضه می‌شود.
ورود محصولات معدنی به بورس کالا مزایای بسیاری چه برای تولیدکننده و چه برای مصرف کننده دارد. در طول سال‌های گذشته فعالیت سفته بازان و واسطه‌ها بازار محصولات معدنی را با چالش‌هایی همراه کرد. بر این اساس عرضه در بورس کالا میتواند، گام مهمی در راستای حمایت از تولیدکنندگان و همچنین توسعه معدن در کشور باشد.
اما در خصوص مزایای عرضه در بورس کالا نکاتی مطرح است. اول اینکه عرضه محصولات معدنی در تالار موجب می‌شود که کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا باشد. این نوع قیمت‌گذاری هم منافع تولیدکننده را در بر دارد و هم مصرف کننده.؛ چرا که هم مصرف کننده مجبور به خرید کالا با قیمت گران نیست و هم عرضه‌کننده از قیمتهای پایین متضرر نمی‌شود.
در بازارهای غیررسمی هزینه‌های کارگزاری و واسط بیشتر از تولیدکننده و مصرف‌کننده است؛ بنابراین قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا در این شرایط زیان سفته بازان را در پی دارد.
مزیت بعدی عرضه محصولات معدنی در بورس کالا به موضوع اعتماد و رعایت استاندارد باز می‌گردد. زیرا تا محصولی استاندارد نباشد، قابل عرضه در بورس نیست؛ بنابراین خریداران اطمینان دارند که اگر کالایی در بورس عرضه می‌شود رعایت استانداردهای کیفیت در مورد آن کالا صورت گرفته است.
باید توجه داشت که به دلیل ماهیت عرضه کالا در بورس، هم کالاها مورد اعتماد بیشتری است و هم خریدار و فروشنده نسبت به بازارهای سنتی شناخته شده‌تر هستند. همین طور مساله پرداخت وجه نیز در این شرایط با اعتماد بیشتری صورت می‌گیرد.
نکته دیگر در عرضه محصولات معدنی به بورس کالا به جبران خسارت باز می‌گردد. این مساله کمتر در بازارهای سنتی مورد توجه است. در بسیاری از موارد شاهد بدعهدی در عرضه و تاخیر عرضه کالاها هستیم؛ بنابراین عرضه در بورس کالا میتواند عنصر ریسک را پایین بیاورد.
مزیت دیگر معرفی عرضه کننده به تعداد زیادی از خریداران است. در واقع در این روش نیاز به تبلیغ کمتر می‌شود و بر اساس ماهیت بازار، خریداران با سرعت بیشتری به فروشنده معرفی می‌شوند.
همچنین در بورس کالا معاملات بر اساس تحلیل‌های اقتصادی است و معامله گران در آنجا بر اساس داده‌ها تصمیم‌گیری بهتری خواهند داشت. در واقع این بازار به حالت مکانیزه هست و خریداران از شیوه سنتی به مکانیزه حرکت می‌کنند.
در صحبت هایتان به مساله شفافیت به عنوان مهمترین رکن و مزایای عرضه محصولات معدنی در بورس کالا اشاره کردید. این مساله چقدر موجب احیای حقوق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود؟
اجازه بفرمایید که جواب این سوال را در قالب ملموس‌تری پاسخ بدهم. در موضوع عرضه فولاد در بورس کالا شاهد بودیم که تولیدکنندگان سنگ آهن اسفنجی علاقه‌مند به حضور در بورس کالا بودند، اما در مقابل فولادسازان در قامت خریدار کمتر علاقه‌مند به حضور در این بازار بودند. در کل تجربه سنگ آهن به نوعی به ضرر آن‌ها تمام شد. واقعیت اینجاست که به دلیل عدم شفافیت، حضور در بازارهای سنتی حقوق شرکت‌های معدنی در حال ضایع شدن بود. قراردادها ثابت و بلند مدت و به نسبت قیمتهای جهانی صورت نمی‌گرفت. شاهد بودیم که تولیدکننده در این شرایط مجبور به فروش به قیمت قدیم بود و در مقابل خریداران به قیمتهای جهانی محصول را صادر می‌کردند. یعنی در خرید با قیمت پایین و به دور از نرخ‌های جهانی و در فروش با قیمتهای جهانی صادر می‌کردند که در این شرایط تنها منافع خریداران تامین می‌شد. با ورود محصولات معدنی به بورس کالا، این قیمت‌ها منصفانه و شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شد. بنابراین نکته مهم در اینجا قیمت‌گذاری منصفانه است.
به مزایای عرضه محصولات معدنی در بورس کالا اشاره کردید. اما حضور در بورس کالا چه محدودیت‌هایی می تواند، داشته باشد؟
یکی از مهمترین محدودیت‌های خرید در بورس حجم مشخص آن است که خریدها عمده ای و در تناژ بالا صورت می‌گیرد. بنابراین خریداران غیرعمده در این زمینه محدودیت دارند.
همین طور موضوع بعدی به الزام برای حضور مستمر تولیدکننده و عرضه کننده در بورس باز می‌گردد که در غیر این صورت منجر به حذف او در بورس کالا می‌شود. همین طور به دلیل اینکه عرضه به صورت سبد صورت می‌گیرد. قاعدتا محدودیت‌هایی برای انتخاب به وجود می‌آورد. از سویی دیگر برخی هم که به دنبال فرار مالیاتی یا عدم شفافیت هم هستند علاقه‌ای به حضور در این بازار نخواهند داشت.اما به صورت کلی مزایای عرضه در بورس کالا بسیار زیاد است و باید در این زمینه و برای توسعه و نفوذ بیشتر محصولات معدنی در بورس کالا از سوی سیاستگذار این بخش الزامات بیشتری صورت گیرد.
سرمایه‌گذاری در این حوزه دارای مزیت‌های ارزشمندی برای سرمایه‌گذاران است که با توجه به روند واقعی‌سازی قیمت کالاهای این بخش، سرمایه‌ها میتواند با اطمینان وارد این حوزه شود.
متاسفانه بحث منابع طبیعی و معادن از جمله مسایلی در کشور تلقی می‌شود که با غفلت همراه بوده است. این در شرایطی است که همیشه به معادن به عنوان یکی از ظرفیت‌های های بالقوه اصلی کشورتاکید شده است.
در برنامه ششم توسعه اقتصادی آمده است که باید معادن پیشران اقتصادی کشور باشد و برای تحقق این امر باید زمینه‌های بیشتری برای توسعه آن فراهم شود.
اطمینان و افزایش سرمایه‌گذاری در بحث معادن، صنایع معدنی و فولادی کشور را با امنیت بالا همراه می‌سازد و از این رو همه باید از بهبود شرایط شرکت های معدنی که یکی از ارکان آن عرضه در بورس کالا است استقبال کنند.
