کانی مگ، سیاوش پورعلی- چالشی که در تابستان گذشته با آن روبهرو بودیم قطعی سریالی برق بود که نارضایتیهایی را برای شهروندان و تولیدکنندگان به وجود آورد. باتوجه به اینکه فصل گرما به انتها رسیده است ولی حالا در آستانه شروع فصل سرما کارشناسان و حتی مسوولان وزارت نفت به شهروندان هشدار دادهاند که در ماههای آینده در انتظار قطعی گاز هم باشند که همین مورد نگرانیهایی را برای صنایع ایران که دست و پا شکسته به تولید خود ادامه میدهند نگرانیهایی را به وجود آورده است.
یکی از اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران معتقد است که باید با چرخشی از سوختهای فسیلی به سمت سوختهای پاک حرکت کنیم که هم کم هزینهتر و هم طولانی مدتتر خواهد بود. او همچنین بر فرهنگسازی در الگوی مصرف انرژی را راه بهبود وضعیت اقتصادی کشور میداند و بر آن تاکید میکند.
رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران در پاسخ به این سوال که با توجه به وضعیت مصرف انرژی در داخل کشور در آینده نزدیک با چه مشکلاتی روبهرو خواهیم شد، میگوید: «باتوجه به اینکه ایران از نظر تولید انرژی و همچنین در اختیار داشتن انبوهی از ذخایر انرژی فسیلی وضعیت مناسبی نسبت به اکثر کشورها دارد ولی با این حال وزیر جدید نفت اعلام کرده است که در زمستان پیشِرو با کاهش چشمگیر انرژی بهخصوص در حوزه مصرف گاز با مشکلاتی روبهرو خواهیم شد. این طبیعی است که در فصل سرما با افزایش مصرف سوخت روبهرو بشویم ولی از سوی دیگر این موضوع میتواند به صنایع کشور هم آسیب زیادی بزند و روند تولید را متوقف کند.»
مصرف انرژی در ایران بیش از حد استاندارد جهانی است
عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به مصرف بیش از حد انرژی در ایران ادامه میدهد: «باید به این موضوع هم اشاره کنیم که با توجه به اینکه ایران دارای ذخایر انرژی خوبی است ولی فراموش نکنید که این ذخایر هم روزی به پایان خواهد رسید و در آن روز ما با مشکلات بحرانی روبهرو خواهیم شد. مصرف انرژی در ایران بیش از حد استاندارد جهانی است. بنابر گزارشهایی که از سوی سازمانهای جهانی اعلام شده است ایران بیش از ۵.۷ برابر متوسط جهانی سوخت مصرف میکند که همین موضوع نشان از فرهنگ پایین ما در مصرف انرژی است که باید اصلاح بشود.»
پدیدار در مورد اینکه کاهش سوخت مصرفی که مسوولان وزارت نفت هم تذکراتی در مورد آن دادهاند چه مشکلاتی میتواند برای صنعت کشور به وجود بیاورد، اضافه میکند: «سوخت یکی از لازمههای چرخش چرخ اقتصاد و تولید در هر کشوری است. در تابستان گذشته هنگامی که قطعی سریالی برق به دلیل افزایش مصرف به وجود آمد نارضایتی را به وجود اورده بود. در تصاویری که از کارخانههای تولیدی منتشر میشد شاهد بیکاری کارگران و کارفرماها بودیم که تکرار این گونه موارد میتواند برای آینده اقتصاد کشور بسیار خطرناک باشد.
در حال حاضر سوخت اصلی نیروگاههای برق ایران توسط گاز تامین میشود و تا کنون نتوانستهایم سوخت جایگزینی را برای آن در نظر بگیریم. اگر تحت هر عنوانی گاز به نیروگاهها نرسد برق هم به واحدهای تولیدی نمیرسد و در نتیجه چراغ واحدهای تولیدی هم خاموش میشود.»
چرخش به سمت انرژیهای پاک
این کارشناس حوزه انرژی در مورد کمبود سوخت نیروگاهها و تعطیلی واحدهای تولیدی که در سالهای اخیر مشکلاتی را به وجود آورده است، ادامه میدهد: «البته وزیر نفت در این زمینه گفته است که کمبودهای سوخت نیروگاهها را تامین خواهند کرد ولی از چه راهی باید جبران بشود هنوز مشخص نیست. ما باید با یک برنامهریزی بلند مدت و سرمایهگذاری در بخش سوخت و تامین انرژی چرخشی به سمت استفاده از انرژیهای پاک داشته باشیم تا هم از آن در تولید و صنایع کشور استفاده کنیم و هم بتوانیم آلودگیهایی محیط زیست را کاهش بدهیم.
در حال حاضر بسیاری از کشورها با سرمایهگذاری در تولید انرژی پاک بسیاری از مشکلات را برطرف شده است. حالا هم از انرژی فسیلی رهایی پیدا کردهاند و هم توانستهاند با استفاده از انرژی پاک از تخریب محیط زیست هم جلوگیری کنند.»
او در پاسخ به این سوال که معادن در ایران تا چه اندازهای سوخت صنایع را تامین میکند، ادامه میدهد: «بیشک معادن یکی از منابع تولید انرژی در ایران هستند و برخی صنایع از استخراجات معادن بهعنوان انرژی استفاده میکنند ولی بهدلیل عدم نظارت، آمار دقیقی به دست ما نرسیده است. هرچه که باشد ما نباید بر استفاده از ذخایر معدنی در تولید انرژی تاکید کنیم زیرا در تخریب محیط زیست نقش زیادی را ایفا میکند.
در زمانی زندگی میکنیم که استاندارهای جهانی شهروندان و تولید کنندگان را به سویی هدایت میکنند که فرهنگ صحیح مصرف انرژی را بیاموزند و آنها را تشویق به کم مصرف کردن میکنند مورد مهمی که ما اصلا به آن توجه نداریم و در واقع در جهت عکس آن حرکت میکنیم که میتواند هم از نظر محیط زیستی و هم از نظر اقتصادی آسیب زیادی به کشور ما بزند.»
رییس کمیسیون انرژی اتاق ایران با تاکید بر فرهنگسازی در حوزه مصرف سوخت که میتواند به اقتصاد ما هم کمک کند، میگوید: «متاسفانه باید بگوییم که ما در ایران با فقر فرهنگی در زمینه مصرف سوخت روبهرو هستیم بهعنوان مثال وقتی کولر روشن است پنجره را باز میگذاریم و یا اینکه شعله بخاری را در فصل زمستان آنقدر بالا میبریم تا مجبور باشیم پنجره را باز کنیم. توجه داشته باشید هنگامی که وسایل گرمایشی و یا سرمایشی روشن است باید کمال دقت را در مصرف داشته باشیم و از هدر رفتن انرژی جلوگیری کنیم.
فرهنگسازی در این حوزه میتواند از نظر اقتصادی و کاهش مصرف سوخت به کشور ما کمک کند. موضوعی که سالها است کشورهای پیشرفته با سرمایهگذاری زیاد در تلاش هستند تا مصرف سوخت شهروندان و صنایع را کاهش دهند که در این مورد به موفقیتهایی هم دست پیدا کردهاند ولی بسیاری از کشورها مانند ایران هنوز مصرف صحیح انرژی را به شهروندان، کارگران و تولید کنندگان و … آموزش ندادهایم و نتیجه کار هم میشود همین قطعی برق و در نتیجه خاموشی خانهها و تعطیلی واحدهای تولیدی که مجموعه این اتفاقات باعث ضربه خوردن به اقتصاد کشور میشود.»
۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان انرژی در کشور پرداخت میشود
پدیدار در پایان در خصوص پرداخت یارانه سوخت به معادن و صنایع میگوید: « بهنظر بنده باید در خصوص نوع پرداخت یارانهها به معادن و صنایع تجدید نظر اساسی صورت بگیرد. توجه داشته باشید که در این مورد ما با پدیده یارانه پیدا و پنهان انرژی روبهرو هستیم. با نظارت بیشتر و جلوگیری از افزایش پرداخت یارانه پنهان باید روند را اصلاح کرد و از منابعی که در مورد به دست میآید برای بهبود شاخصهای مصرفی سرمایهگذاری کنیم.
در خصوص پرداخت یارانههای پنهان با اعداد و ارقام بزرگی روبهرو هستیم و طبق اعلام «مرکز پژوهشهای مجلس» در حال حاضر چیزی بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان انرژی پرداخت میشود که از این مقدار ۵۴۱ هزار میلیارد تومان مربوط به گاز طبیعی است و ۴۳۶ هزار میلیارد تومان آن به سایر فرآوردههای نفتی مربوط میشود. توجه داشته باشید که با این وضعیت اقتصادی ما از نظر پرداخت یارانه سوخت رتبه نخست جهان را به خودمان اختصاص دادهایم.
هرچند دولت ایران چیزی بابت این یارانهها پرداخت نمیکند و بهدلیل ذخایز طبیعی توجهی به این موضوع نمیکنیم ولی باز هم تاکید میکنم که از درآمدهایی که در این حوزه به دست میآوریم، میتوانیم برای فرهنگسازی و تغییر در نوع مصرف شهروندان و تولیدکنندگان استقاده کنیم.»