کانی مگ، محمد قهرمانی کوشان- روزانه اخبار متعددی از حوادث در دنیای صنایع منتشر می‌شود. حوادثی که در وهله اول جان کارگران را نشانه گرفته و یک چالش انسانی به وجود می‌آورد. در این میان سهم معادن از حوادث و اتفاقات ناگوار کم نیست. خوشبختانه با اینکه معدن به عنوان یک صنعت اشتغالزا در کشورمان […]
کانی مگ، محمد قهرمانی کوشان- روزانه اخبار متعددی از حوادث در دنیای صنایع منتشر می‌شود. حوادثی که در وهله اول جان کارگران را نشانه گرفته و یک چالش انسانی به وجود می‌آورد. در این میان سهم معادن از حوادث و اتفاقات ناگوار کم نیست. خوشبختانه با اینکه معدن به عنوان یک صنعت اشتغالزا در کشورمان به شمار می‌رود، سهم حوادث نسبت به برخی کشورها پایین است. با این حال تلاش می‌شود تا این حجم از حوادث و مشکلات هم به حداقل خود برسد.
بررسی تاریخی معدنکاری نشان میدهد که این شغل بسیار پرمخاطره بوده و حوادث بسیاری در تاریخ این صنعت رخ داده است.
حساسیت نهادهای مدنی و الزام دولت‌ها به نظارت و قانونگذاری نیز حاکی از سطح بالای خوادث و خطرات احتمالی در معادن است. از دیدگاه جهانی، مواردی چون «خطرات مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک»، «خطرات ناشی از منابع انرژی»، «فشار فیزیکی بر کارکنان»،«مخاطرات ناشی از سقوط از ارتفاع» و «مخاطرات روانی» تهدیدهای عمده در فعالیت‌های معدنی هستند.
با توجه به تصویب قوانین متعدد و نظارت‌های فراگیر در دنیا، حوادث معدنی با گذشت زمان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده‌اند و امروزه شرکت‌های معدنی پیشرو دنیا در تلاش هستند تا میزان این حوادث را به کمترین میزان خود برسانند. بنگاه‌های صنعتی و معدنی برای دستیابی به این هدف، استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا به نتایجی فراتر از بهبود در تجهیزات، سیستم‌های مدیریت ایمنی، اصلاح فرهنگ و رفتار و تمرکز بر قوانین دست یابند.
صنایع جهان روز به روز در حال رشد و توسعه هستند. نه تنها بخش تولید و بازار توسعه جدی پیدا کرده است، بلکه بخش نیروی انسانی هم از یک رشد قابل توجه بهره می‌برد. در این بخش توجه جدی به ایمنی و بهداشت ایمنی در محیط کار می‌شود. در دنیای جدید، استفاده از فناوری‌های نوین منجر به کاهش جدی مخاطرات و ارتقای ایمنی در معادن خواهد شد.
هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء بازوی توانمند ایمنی معادن
از زمانی که استفاده از هوش مصنوعی در صنایع رشد کرده است، بسیاری از کشورهای جهان به فکر ایجاد امنیت در معادن با استفاده از این تکنولوژی هستند. برای مثال در کشور چین برای بهبود کارآیی و ایمنی معادن تصمیم به استفاده از ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی گرفتند.
هوش مصنوعی و کاربردهای بالقوه گسترده آن عمدتاً به کلیه صنایع قابل‌توجه ازنظر اقتصادی کمک کرده است. حالا هم در صنعت معدن هوش مصنوعی در حال شکل دادن به آینده خود و این صنعت است.
در صنعت معدن، چه در سطح زمین و چه در اعماق آن، دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشتی بسیاری وجود دارد. با استفاده از فناوری نوآورانه و تجهیزات محافظت شخصی، معدن‌های امروزی می‌توانند از نظر سلامت پیشرفت زیادی داشته باشند.
استفاده از هوش مصنوعی باعث تصمیم‌گیری بهتر و سریع‌تر می‌شود که برای بهبود شرایط بهداشت و ایمنی کارگران خط مقدم معدن اهمیتی ویژه دارد و باعث کاهش قرار گرفتن آنها در معرض موقعیت‌های خطرناک می‌شود.
با تقویت سنسورهای مجهز به هوش مصنوعی و استفاده از آنها در معدن می‌توان جمع‌آوری و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها را بهینه کرد و این برای معدن امری ضروری است. همچنین با این روش به مدیران معادن کمک می‌شود تا نیازهای کارگران را شناسایی کنند و درنتیجه باعث افزایش بهره‌وری آنها شوند.
هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پهپادها می‌توانند با جمع آوری اطلاعات و پردازش هوشمند آنها در هشداردهی خطرات به کارکنان و انجام اقدامات پیشگیرانه تأثیرگذار باشند. همچنین فناوری هایی چون رباتیک، پهپادها و وسایل نقلیه خودران می‌توانند جایگزین انسان در مناطق پرخطر شده و صدمات و تلفات انسانی را کاهش دهند. فناوری زنجیره بلوکی، پهپادها و اینترنت اشیا نیز می‌توانند از معدنکاری در محیط‌های ناایمن یا معدنکاری به صرف استخراج دارایی (فلزات و سنگ‌های گران‌بها) جلوگیری کنند.
فناوری‌های نوین به عنوان یک ابزار توانمندساز می‌توانند برای ثبت اطلاعات، افزایش شفافیت، تحلیل و نظارت حوادث معدنی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
پهبادها؛ ناجی کارگران گرفتار در حوادث معادن
کاربرد پهپاد دراکتشاف معدن یا ایمنی معدن در حال گسترش است. وجود پهبادهادر معادن حاکی از آن است که توانایی پرواز در این صنعت، به سرعت و با موفقیت در حال تغییر پیشرفت است.
استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای استخراج، باعث غلبه بر برخی چالش‌های اساسی شده است. استخراج سنگ‌ها معمولاً توسط معدنچیان با حفر سوراخ در سنگ انجام می‌شود. سپس آن سوراخ ها را با مواد منفجره پر می‌کنند تا سنگ‌های موجود در سطح و زیرزمین برای استخراج از همدیگر جدا گردند.
عمل انفجار برای معادن زیرزمینی خطر آتش‌سوزی در پی دارد و همچنین به طور بالقوه باعث بی ثباتی و ریزش معدن می‌شود. با استفاده از پهبادها این نقاط شناسایی شده و چالش جدی و خطر ریش معدن و حبس کارگران مدیریت می‌شود.
واقعیت مجازی؛ عامل کاهش تلفات انسانی در معادن
آموزش‌های عملی در یک محیط معدن واقعی بسیار محدود و دارای خطرهای خاص خود است. آموزش و تجربه مبتنی بر واقعیت مجازی، میتواند کارگران، پژوهشگران و فناوران را در معرض شرایط کاری واقعی بدون خطرات مرتبط با آن قرار دهد.
از این رو تقاضای زیادی برای واقعیت مجازی در صنعت معدن وجود دارد، به ویژه برای راه حل‌هایی که میتواند به آموزش مؤثر کاربران معدن برای بهبود ایمنی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کند.با استفاده از واقعیت مجازی می‌توان هم خطرات احتمالی را پیش بینی کرد هم خطرات به وجود را آمده را مدیریت کرد تا میزان تلفات انسانی به حداقل خود برسد.
طرح‌های معطل مانده ایمنی معادن
طبق گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس در تیرماه ۹۹ منتشر کرده است، استفاده از فناوری‌های نوین منجر به کاهش جدی مخاطرات و ارتقای ایمنی در معادن می‌شود.
در این گزارش آمده است«موضوع ایمنی در معادنِ ایران پس از حادثه‌ی معدن یورت، ابعاد دیگری یافت و حساسیت‌های بیشتری را برانگیخت. از جمله تصمیم گرفته شد تا به فناوری‌های نوین ایمنی بیشتر توجه شود و برای ایمن‌سازی معادن، بازرسی پیوسته از معادن (به خصوص معادن ذغال‌سنگ) انجام شود. همچنین ایده ایجاد چهار پایگاه اورژانس در استان‌های معدنی کشور مطرح شد، اما تاکنون عملیاتی نشده است.»
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بحث مربوط به استفاده از فناوری‌های نوین، بعد از حادثه‌ی معدنِ یورت مطرح شد؛ اما صرفا در حد حرف باقی ماند. در این طرح عنوان شد، شورای عالی حفاظت فنی کشور، وزارت کار و وزارت بهداشت باید طرحی را در قالب لایحه آماده کنند و برای هیئت وزیران بفرستند و بگویند اگر کارفرمایی خواست برای حفظ سلامت کارکنان و بالارفتنِ بهره‌وری و تولید، تکنولوژیِ جدیدی وارد کند، برای آنها تسهیلاتی در نظر بگیرند. با گذشت نزدیک به دو سال از ارایه این گزارش هنوز اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفته و هیچ نهاد و سازمان خاصی هم اقدام به فعالیت خاصی نکرده است.
