اهمیت الگوی اقلیمی؛ از کشف تا استخراج
اهمیت الگوی اقلیمی؛ از کشف تا استخراج

کانی مگ، سیاوش پورعلی-اهمیت به «الگوی اقلیمی» مناطق مختلف برای احداث معادن یکی از مواردی است که متاسفانه در ایران آن‌چنان که باید به آن توجه نمی‌شود و تنها به‌دلیل خواسته‌های سیاسی و منطقه‌ای دست به احداث معادنی می‌زنند که پس از چند سال نه ‌تنها آنچنان که باید به سوددهی نمی‌رسد بلکه باعث افزایش […]

کانی مگ، سیاوش پورعلی-اهمیت به «الگوی اقلیمی» مناطق مختلف برای احداث معادن یکی از مواردی است که متاسفانه در ایران آن‌چنان که باید به آن توجه نمی‌شود و تنها به‌دلیل خواسته‌های سیاسی و منطقه‌ای دست به احداث معادنی می‌زنند که پس از چند سال نه ‌تنها آنچنان که باید به سوددهی نمی‌رسد بلکه باعث افزایش بیکاری، چالش‌های امنیتی و مشکلات مختلف محیط زیستی خواهد شد که نمونه این موضوع را می‌توانیم در استان اصفهان، خوزستان و … ببینیم.

همان‌طور که بسیاری از کارشناسان معادن می‌گویند اولین گام برای احداث و برداشت از معادن توجه به «الگوی اقلیمی» است که پیش هرکاری باید به آن توجه کرد؛ زیرا این موضوع می‌تواند میزان برداشت از معادن را مشخص کند. از همه اینا مهمتر این‌که به معدنداران این آگاهی را می‌دهد که چه منابع انرژی برای اکتشاف و در نهایت برداشت نیاز دارد.

بی‌توجهی به الگوی اقلیمی در فعالیت‌های معدنکاری

شیرزاد چارداولی، کارشناس و تحلیلگر مسایل حوزه معادن ایران در پاسخ به این سوال که اهمیت و توجه به الگوی اقلیمی کشور در اکتشافات معادن ایران چه نقشی می‌تواند ایفا کند به خبرنگار «کانی‌مگ» می‌گوید: «این نکته که معدن‌داران باید پیش از کشف و استخراج معادن نیاز به الگوی اقلیمی مناطق را دارند یکی از گام‌های اولیه است که نه‌تنها می‌تواند در مورد میزان مواد استخراج شده به معدنداران کمک کند. بلکه می‌تواند در مورد انرژی‌هایی که برای استخراج نیاز است هم پیش زمینه‌ای در اختیارشان قرار بدهد. یک نکته دیگری که باید در همین ابتدا به آن اشاره کنم این است که امروزه با افزایش نگرانی‌ها در مورد مسایل محیط زیستی که می‌تواند مشکلات امنیتی را هم به وجود بیاورد، باید بیش از پیش به موضوعات اقلیمی معادن توجه کنیم.»

این کارشناس حوزه معادن با پرداختن به نادیده‌گیری الگوی اقلیمی برای احداث معادن در کشورمان ادامه می‌دهد: «ما شاهد آن هستیم که در کشورمان به موضوعات اقلیمی و محیط زیستی در رابطه با احداث معادن توجهی نمی‌شود. یکی از مواردی که می‌توانیم به‌عنوان مثال به آن اشاره کنیم معادن آهن است که بی هیچ دور اندیشی در مناطقی احداث شده‌اند. این معادن منابع آبی لازم را در اختیار ندارند و همین موضوع نه‌تنها باعث کاهش سود مادی می‌شود بلکه با تخریب محیط زیست زندگی ساکنان را هم به خطر می‌اندازد. برای اینکه بخواهیم به منابع آهن دست پیدا کنیم ابتدا باید بر روی مناطق مورد نظر مطالعات زیست محیطی انجام دهیم و مناطقی را برای این کار انتخاب کنیم که در درجه اول از نظر محیط زیستی مشکلی نداشته باشند و در گام بعدی برای احداث معدن مورد نظر اقدام کنیم در غیر این صورت راه را اشتباه خواهیم رفت.»

نبود مطالعات اقلیمی در احداث معادن

چارداولی با اشاره به کارخانه‌های ذوب آهن که در مناطق کم آب ایران احداث شده‌اند اضافه می‌کند: «برای اینکه بگوییم مطالعات اقلیمی برای احداث معادن در ایران اهمیتی برای معدنداران در ابعاد بزرگ ندارد، می‌توانیم به تجربه‌هایی مانند احداث معادن آهن در کرمان، اهواز و اصفهان اشاره کرد که رفته رفته مشکلاتی که سال‌ها برای محیط زیست ایران به وجود آورده‌اند و منابع آبی را هدر داده‌اند، حالا خود نمایی می‌کند و نه‌تنها مشکلاتی را در خصوص مادی به وجود آورده است بلکه باعث شده است تا کشاورزان از نعمت آب محروم بشوند و در آن استان‌ها مشکل‌ساز هم شده است. در صورتی که با مطالعات اقلیمی و همچنین به‌روزرسانی تکنولوژی از به وجود آمدن بسیاری از مشکلات و چالش‌ها جلوگیری کنند.»

این کارشناس در مورد مشکلات اقلیمی که معادن برای محیط زیست به وجود می‌آورند، ادامه می‌دهد: «یکی از مشکلات اقلیمی که عموما معادن برای محیط زیست به وجود می‌آورند مسموم کرده منابع آبی است. مهمترین چالش این‌جاست که دیگر از آن آب‌ها نمی‌توان در صنایع دیگر و یا کشاورزی استفاده کرد و این آب‌ها به همراه مواد آسیب‌رسان دیگر در محیط زیست رها می‌شوند و یا اینکه در برخی مناطق دست به استخراج معادنی می‌زنند که یقین داریم به اندازه‌ای که محیط زیست را تخریب می‌کند سود مالی به همراه نخواهد داشت، مانند اینکه می‌بینیم در برخی مناطق دست به استخراج نمک می‌زنند. یکی از چالش‌هایی که در این باره وجود دارد در اختیار نداشتن تکنولوژی‌های نوین در حوزه معادن است. تکنولوژی‌هایی که اکنون در بخش معادن جهان انقلاب ایجاد کرده است و به معدنداران کمک می‌کند که با کمترین هزینه و کمترین آسیب به محیط زیست بیشتر سود را به‌دست بیاورند.»

تحریم‌های بین‌المللی چالش اصلی معادن در سال‌های اخیر است

او در پاسخ به این سوال که در ایران چگونه باید به الگوهای اقلیمی اهمیت بدهیم، اضافه می‌کند: «باید به این موضوع هم اشاره کنیم که کارشناسان و متخصصان ایرانی درجه علمی بالایی را در حوزه معادن دارند و مقالات و گزارش‌ها علمی مختلفی را در این زمینه منتشر می‌کنند و به صورت کامل به مشکلات و چالش‌های معادن ایران و همچنین منطقه آگاهی کافی دارند، ولی در سوی دیگر به دلیل عدم به‌روز رسانی تکنولوژی نمی‌توانند آنچنان که باید از علم خود استفاده بکنند. یکی از مشکلاتی که در سال‌های اخیر باعث عقب ماندگی تکنولوژی‌ها در معادن ایران شده است. موضوع تحریم‌هایی است که علیه ایران وضع شده است. به همین دلیل تقریبا ارتباط ما با دنیا قطع شده است. می‌توانیم بگوییم که اگر تکنولوژی لازم در اختیار معادن ایرانی قرار بگیرد، می‌توان با تصویه آب‌هایی که در حوزه ذوب آهن استفاده می‌شود مجدد قابل استفاده باشد ولی به دلیل اینکه این توانایی را نداریم باعث تخریب محیط زیست می‌شود. البته نباید فراموش کنیم که مطالعات اقلیمی بیش از تکنولوژی به کمک معادن و محیط زیست ایران خواهد آمد.»

چارداولی با تاکید بر اینکه موضوع معادن برای اقتصاد ایران بسیار مهم و استراتژیک است و باید به آن بیش از پیش اهمیت بدهیم، می‌گوید: «‌با توجه به اینکه معادن در ایران بسیار استراتژیک هستند از هر راهی که ممکن است باید به دنبال بهبود وضعیت کنونی باشیم و با توان بیشتر از همین معادنی که در اختیار داریم برداشت‌های خوبی داشته باشیم و در کوتاه مدت بتوانیم به سود مورد نظر دست پیدا کنیم. البته این تنها در صورتی است که در ابتدای کار و قبل از شروع به برداشت از معادن، الگوی اقلیمی را مورد مطالعه قرار بدهیم. هر اقلیمی مشخصات و شرایط خودش را دارد که با به‌کارگیری تکنولوژی باید به قوانین آن اهمیت بدهیم. فراموش نکنید که مطالعات الگوی اقلیمی و به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین در حوزه معادن می‌تواند سود به دست آمده را بیشتر کند و با توجه به اینکه کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کرده‌ایم. در شرایط کنونی باید از اشتباهات گذشته درس بگیریم و با نگاه درست و علمی به آینده به دنبال پویا شدن اقتصادی بشویم که می‌توان بسیاری از انتظارات خود را با اتکا به معادن ایران برطرف کند.»