یوسف عظیمی کارشناس معدن در گفتگو با کانی مگ، درباره چالش‌های صنعت معدن، گفت: به نظر من، یکی از مهمترین مباحث، بحث کنترل آلودگی‌های معدن است که در اثر فعالیت‌های معدنی متاسفانه هارمونی طبیعی زمین را بهم می‌زند و به تبع در شرایط جدید مجموعه‌ای از مواد معدنی از اعماق به سطح زمین آمدند و […]
یوسف عظیمی کارشناس معدن در گفتگو با کانی مگ، درباره چالش‌های صنعت معدن، گفت: به نظر من، یکی از مهمترین مباحث، بحث کنترل آلودگی‌های معدن است که در اثر فعالیت‌های معدنی متاسفانه هارمونی طبیعی زمین را بهم می‌زند و به تبع در شرایط جدید مجموعه‌ای از مواد معدنی از اعماق به سطح زمین آمدند و یک شرایط جدیدی برای آنها پیش آمده که آنها به لحاظ طبیعی خودشان را به تعادل می‌رسانند. به تعادل رسیدن این موضوع ممکن است آزاد سازی انواع مختلفی از مواد معدنی در سطح زمین باشد که از نظر ما آلودگی به شمار می‌آید.
وی در ادامه افزود: الودگی معادن یکی از چالش‌های مهم کشوری است. البته در معادن بزرگ کمتر این امر دیده می‌شود به دلیل اینکه این معادن سیستماتیک هستند و نظارت برروی آنها زیادتر است. مهمترین مشکل معادن کوچک مقیاس بودن آنهاست که در سرتاسر کشور توسط آدم‌های غیر تخصصی یعنی کسانی که شاید مهندس معدن نباشند و شاید تخصص و علم و آگاهی از محیط زیست نداشته باشند و حتی دروس دانشگاهی را کمتر گذرانده باشند، در این معادن کوچک مقیاس فعالیت می‌کنند و یا خودشان صاحب معدن هستند و فعالیت معدنی را رهبری می‌کنند. مهمترین نکته اینجاست؛ به دلیل اینکه اقدامات این افراد نظارت نمی‌شود به همین دلیل آلودگی‌ها را در سطح کشور پخش می‌کنند و چون کوچک مقیاس هستند نظارتی بر فعالیت آنها انجام نمی‌شود.
عظیمی در خصوص استفاده از روش‌های سنتی در معادن تصریح کرد: چند عامل در این موضوع به چشم می‌آید. یکی از دلایل عدم نظارت است و متاسفانه نظارت در این زمینه خیلی ضعیف است. یکی دیگر از عوامل تحریم‌هاست. قسمتی از اقدامات معدن کاری علمی به شمار می‌آید و قسمت قابل توجهی از آن فناوری و فنونی که در ارتباط با تکنولوژی هستند. وقتی ما در تحریم هستیم به بسیاری از این تکنولوژی‌های نوین دسترسی نداریم و یا اگر دسترسی داریم به فناوری‌های سطح پایین‌تر با قیمت بالاتر دسترسی داریم که این به شرایط تحریمی کشور برمی‌گردد.
این کارشناس براین باور است: این نکته را نیز اشاره کنم، معادن خیلی کمی داریم که حفاری در آنها به صورت دستی انجام می‌شود. مثلا در معادن زغال سنگ چاره‌ای جز این کار نیست، ولی اگر بخواهم بخش معدن را تفکیک کنیم، در معدنکاری بحث اکتشاف، استخراج و یک بحث فرآوری داریم. در بحث‌های استخراج به یکسری تکنولوژی‌های جدیدتری نیاز داریم که مشکلات تحریمی و اقتصادی از این موضوع جلوگیری می‌کنند به ویژه عدم دسترسی به تکنولوژی در بخش فرآوری خیلی اهمیت بیشتری دارد و آنجا جایی است که فرایندهای شیمیایی روی مواد استخراج شده انجام می‌شود همچنین مواد باطله زیادی نیز تولید می‌شود که مصرف انرژی بالایی را این واحدها دارند و برای همین اینجا پاشنه آشیل به چشم می‌آید. در بخش فرآوری مواد معدنی به شدت نیاز به تکنولوژی داریم. معتقد هستم، به لحاظ علمی متخصصین معدن ما کم از متخصصین خارج از کشور ندارند ولی ما تکنولوژی را در اختیار نداریم.
عظیمی در پاسخ به این پرسش، چرا بعد از این همه سال نتوانستیم از تکنولوژی این صنعت استفاده کنیم؟ گفت: ما می توانستیم تا به امروز بومی سازی انجام دهیم که بومی سازی نیز برنامه ریزی، حمایت، تلاش و یکسری مطالعات مستمر نیاز دارد که در کشور ما شاید معادن و صنایع کمی داشته باشیم که به سمت بومی سازی رسیده باشند. دومین عامل تحریم‌ها هستند که مزید بر علت شده‌اند که نتوانستیم این تکنولوژی را داشته باشیم و حتی اگر توانستیم یکسری تکنولوژی‌های جدیدی را به کشور وارد کنیم، معادن بزرگ ما مثل معدن مس سرچشمه یا معادن آهن تکنولوژی پایینی ندارند منتهی بحث نظارت بر استفاده بهینه از این تکنولوژی‌ها مهم است که ما در بحث نظارت شاید مقداری ضعیف عمل می کنیم.
او با اشاره به تعامل معدنکاران با شرکت‌های دانش بنیان گفت: باید شرایط مهیا شود و بهای آن را پرداخت کنیم تا بتوانیم دانش روز و تکنولوژی‌های مربوط به معدن و صنایع معدنی را بومی سازی کنیم، تا این هزینه را پرداخت نکنیم بومی سازی در حد حرف باقی می‌ماند. اگر فعالان معدنی که در حوزه معدن و صنایع معدنی فعالیت می‌کنند و کسانی مثل من که به موضوع معدن اشراف دارند و در یک مجموعه محیط زیستی خدمت می‌کنند، می‌توانند یک مقدار نگاه منصفانه‌تری روی مشکلات و چالش‌های حوزه معدن داشته باشند. معدن کاری از دیدگاه محیط زیستی یا اجتماعی یا توسعه پایدار نمره منفی ندارد، خیلی از جوامع و دانشگاه‌ها و شهرهای ما با هسته اولیه یک معدن چه در ایران و چه در دنیا شروع شدند.
