کانی مگ، جعفرگودرزی- سالهاست در کشور موضوع اقتصاد مقاومتی و توجه به اقتصاد درون‌زا تبدیل به یک رویه شده است؛ اما آنچه که در واقعیت مشاهده می‌کنیم، از اقتصاد مقاومتی تعبیرهای مختلفی می‌شود که چندان به اوصول اصلی اقتصاد درون‌زا نزدیک نیست. حسین راغفر استاددانشگاه الزهرا معتقد است«برای تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور باید به […]
کانی مگ، جعفرگودرزی- سالهاست در کشور موضوع اقتصاد مقاومتی و توجه به اقتصاد درون‌زا تبدیل به یک رویه شده است؛ اما آنچه که در واقعیت مشاهده می‌کنیم، از اقتصاد مقاومتی تعبیرهای مختلفی می‌شود که چندان به اوصول اصلی اقتصاد درون‌زا نزدیک نیست. حسین راغفر استاددانشگاه الزهرا معتقد است«برای تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور باید به الگوهای توسعه اقتصادی به صورت جدی توجه داشت.» در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
به نظر شما برای اینکه پایه‌های اقتصاد کشور مقاوم شود، توسعه صنایع تا چه میزان تاثیرگذار است؟
در وهله اول باید گفت که اقتصاد مقاومتی به شدت به تعاملات بین‌المللی و تقویت تجارت خارجی نیاز دارد؛ اما برای اینکه سطح وابستگی‌های اقتصاد به خارج از کشور کم شود باید قوای داخلی اقتصاد کشور را تقویت کرد. برای اینکه پایه‌های اقتصاد کشور را مقاوم کنیم نیاز به کم شدن وابستگی‌ها به درآمدهای نفتی داریم. برای اینکه کشور از بعد تک محصولی عبور کند باید صنایع مختلف رشد داده شوند. اینجاست که نقش اقتصاد دانش بنیان در کشور پر رنگ می‌شود.
اقتصاد دانش بنیان منجر به بالا رفتن بهرهوری و تقویت اقتصادی می‌شود؟
اقتصاد دانش بنیان منجر به توسعه اقتصادی، استحکام و رشد می‌شود. در جهان امروز دانش حرف اول را می‌زند. تمامی برترین شرکت‌های دنیا بر پایه علم و دانش روز جهان شکل گرفته‌اند و فناوری و یا تکنولوژی را به کار گرفته‌اند که خدمات و محصولات ویژه‌ای را برای مردم ارایه می‌کنند. حال اینکه شرکت‌های فناور در صدر بهترین‌های دنیا قرار دارند. ثروت‌آفرینی در علم و دانش نهفته است. باید امنیت اقتصادی را در کشور ارتقاء بدهیم.
امنیت اقتصادی چگونه محقق می‌شود؟ آیا می‌توان گفت یک اقتصاد مقاوم دارای امنیت است؟
حتی افزایش میزان بهرهوری و رسیدن به درجه بالایی از کارآمدی در اقتصاد ملی هم لزوما نمی‌تواند منتهی به افزایش امنیت اقتصادی شود. خودکفایی، با هدف کاستن از میزان وابستگی به واردات کالاهای اساسی مطرح می‌شود. تلاش برای رسیدن به خودکفایی، گاه موجب کاهش درجه کارآمدی اقتصاد داخلی می‌شود و این بهایی است که کشور برای رسیدن به درجه‌ای از امنیت اقتصادی می‌پردازد. خودکفایی شاید در کوتاه‌مدت بتواند هدف امنیت اقتصادی را تا حدی برآورده کند، اما در بلندمدت شرایط فرق خواهد کرد. کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیز تا حدی میتواند به افزایش درجه امنیت اقتصادی کمک کند.
در راستای قطع وابستگی به درآمدهای نفتی و شکل‌گیری اقتصادی متکی بر توان داخلی و مقاومت در برابر هر گونه آسیب درونی یا بیرونی باید به سایر منابع راهبردی و مادر کشور همچون صنعت فولاد، مس و سیمان توجه ویژه شود که این مهم با خواست و اراده دلسوزان کشور قابل دستیابی و حصول است.اقتصاد مقاومتی میتواند رویکرد تولید و اشتغال در کشور را تقویت کند.
معادن چگونه می‌توانند در موضوع اقتصاد مقاومتی نقش‌آفرینی داشته باشند؟
صحبت از تقویت اقتصاد و کاهش وابستگی به یک محصول خاص و یا یک صنعت خاص است. چندین دهه است که کشور تنها با وابستگی به نفت درآمدزایی می‌کند و کشورهای خارجی با علم این موضوع تلاش می‌کنند تا با ایجاد محدودیت‌ها و تحریم‌ها در زمینه نفت و درآمدهای حاصل از آن کشور را زمین‌گیر کنند. توسعه صنایع و رشد صنایع دانش بنیان میتواند به تقویت پایه‌های اقتصاد کشور کمک کند. در شرایط کنونی به شرکت‌های دانش بنیان در حوزه معدن و صنایع معدنی نیاز داریم. در سال‌های گذشته وابستگی علمی به شرکت‌های خارجی باعث عقب‌ماندگی صنایع بسیاری شد؛ اما در شرایط کنونی شرکت‌های دانش بنیان در حوزه معدن و صنایع معدنی می‌توانند به جبران عقب ماندگی‌ها کمک کنند.
درآمدزایی و توسعه معادن با اکتشاف معادن تازه و تکمیل اکتشاف ذخایر قبلی و افزودن ثروت ملی امکان‌پذیر است. برای تمامی موارد ذکر شده هم به دانش روز دنیا نیاز است؛ بنابراین نقش و جایگاه متولی امور معادن در توسعه اقتصادی کشور بسیار اثرگذار است. نظام سیاست‌گذاری اقتصادی هر کشور براساس ظرفیت‌ها و مزیت‌های بالفعل و بالقوه همان کشور تدوین می‌شود. میزان ذخایر معدنی شناخته شده کشور در شرایط کنونی، تقریبا ۶۰ میلیارد تن برآورد شده، این در حالی است که بخش عمده‌ای از مناطق مستعد و آینده‌دار معدنی در کشور ما با توجه به ساختار زمین‌شناسی کشور و با توجه به عدم شناخت واقعی ذخایر و اطلاعات و نداشتن امکانات کافی در انجام عملیات اکتشاف، هنوز از دسترسی مطالعات و عملیات اکتشافی مهندسی دور مانده و اصطلاحا اکتشاف ذخایر معدنی تاکنون اغلب سطحی بوده است.
افزایش بهرهوری و توسعه معادن چگونه میتواند منجر به رشد اشتغالزایی شود؟
اشتغالزایی معادن با تقویت فرآیند تولید ممکن می‌شود. معادن نمود عینی اقتصاد مقاومتی هستند. وقتی اقتصاد کشور رشد کند صنایع هم در حال رشد هستند. معادن می‌توانند یکی از راه‌های توسعه اقتصادی کشور باشند. برای نقش‌آفرینی معادن در حوزه تولید و اشتغال به یک برنامه جدی برای توسعه و جذب نیروی انسانی به‌عنوان مهمترین سرمایه اجتماعی کشور با تاکید بر نیروهای علمی و متخصصان نیاز است. همچنین توجه جدی به موضوع کارآفرینی و رشد توسعه کارآفرینی در کشور میتواند در بهبود شرایط توسعه‌ای معادن تاثیرگذار باشد. اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور مان است، اما منحصر به کشور ما نیست. جایگاه ایران از لحاظ ذخایر معدنی در خاورمیانه بی‌نظیر و ارزش امروز ذخایر کشف‌شده در کشور طبق آخرین اطلاعات موجود، بیش از ۷۷۰ میلیارد دلار برآورد شده است. به‌رغم ضعف عملیات شناسایی ذخایر معدنی که در شرایط کنونی به صورت سطحی برآورد شده هنوز سه درصد از ذخایر شناخته شده معدنی جهان در ایران قرار دارد. اقتصاد مقاومتی مردم را محور قرار میدهد و در نتیجه حول محور رفاه آنها می‌چرخد.
زمانی که اصل ۴۴ قانون اساسی به تصویب رسید، صحبت از حضور پررنگ مردم در لایه‌های اقتصادی و نقش‌آفرینی پررنگ آنها در اقتصاد بود. در شرایط کنونی چگونه می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی اقتصاد کشور را مقاوم کرد؟
در حال حاضر بسیاری از معادن کشور غیرفعال و راکد مانده‌اند. بیشتر این معادن در مناطقی قرار دارند که از نظر اقتصادی بسیار ضعیف هستند. در نتیجه احیاء و توسعه این معادن میتواند به صورت جدی شرایط اقتصادی این مناطق را بهبود بخشد. بی‌شک بخش خصوصی میتواند با سرمایه‌گذاری، تزریق تکنولوژی، جایگاه‌سازی دانش و استفاده از ظرفیت‌های نیروی انسانی نخبه نقش مهمی در بهبود شرایط معادن غیرفعال داشته باشد. برای این مهم نیاز است، ساختار شرکت‌های دولتی به‌منظور واگذاری آنها به بخش خصوصی اصلاح شود. همچنین بخش خصوصی میتواند مزیت رقابتی را در بخش معدن و صنایع معدنی کشور در بازار داخلی و جهانی ایجاد کند. اینها دستاوردهایی هستند که می‌توان با حضور بخش خصوصی در حوزه معدن و صنایع معدنی به آن رسید. اقتصاد مقاومتی به صورت جدی بر حضور بخش خصوصی و فعالیت در تمامی صنایع تاکید دارد.
مهمترین اخبار معدن و صنایع معدنی را در کانی مگ بخوانید.
