کانی مگ، عاطفه عبدالهی – بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا درک کرده‌اند که برای حفظ و پیشرفت اقتصاد خود لازم است رویکرد مسئولانه‌ای نسبت به فناوری‌های نوین انقلاب صنعتی چهارم و عوامل زیست محیطی داشته باشند. هنگامی که اقتصاد یک کشور از این دیدگاه به مسائل معدنی خود می‌نگرد، کسب و کارها هم وارد مسیری […]
کانی مگ، عاطفه عبدالهی – بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا درک کرده‌اند که برای حفظ و پیشرفت اقتصاد خود لازم است رویکرد مسئولانه‌ای نسبت به فناوری‌های نوین انقلاب صنعتی چهارم و عوامل زیست محیطی داشته باشند. هنگامی که اقتصاد یک کشور از این دیدگاه به مسائل معدنی خود می‌نگرد، کسب و کارها هم وارد مسیری جدید می‌شود و از بقای طولانی‌تر، با کیفیت‌تر و کارآمدتر بهره‌مند می‌شود. پیمان افضل، عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن ایران و انجمن زمین شناسی ایران، معتقد است« باید مدیران و سیاست گذارانی روی کار بیایند که حداقل با انقلاب صنعتی چهارم آشنایی داشته باشند.آنها باید بدانند تکنولوژی‌های روز و اهمیت آن در صنعت معدن الزامی است. به همین دلیل داشتن وزات معدن و صنایع معدنی برای توسعه این صنعت ضروری به نظر می‌آید.» در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
به نظر شما صنعت معدن کشورمان با چه مشکلات جدی مواجه هست؟ راهکار چیست؟
سازمان زمین‌شناسی کشور و سازمان ایمیدرو در حال حاضر قدرت کافی برای کنترل عوامل معدنی را در کشورمان را ندارند، زیرا ریاست این سازمان‌ها باید در حد معاون رئیس جمهور باشد. اینجاست که تشکیل وزارت معدن و صنایع معدنی ضروری به نظر می‌رسد.
شورای زمین‌شناسی یک موضوع فوق‌العاده مهم است به طوری که وزیر علوم، وزیر صمت، رئیس سازمان انرژی اتمی، وزیر نیرو، وزیر راه و شهرسازی همگی باید در آن حضور داشته باشند. اگر تعدد مراکز تصمیم‌گیری برای بخش معدن کنار گذاشته شود، میتواند به انسجام آن کمک کند.
کشورمان به وزارت معدن و صنایع معدنی مستقلی نیاز دارد و این وزارتخانه باید در کشورمان با ادغام معاونت معدنی صمت و نیز ایمیدرو احیاء شود.
در سال‌های اخیر نباید وزارت معدن و فلزات در کشورمان منحل می‌شد، حذف این وزارتخانه یکی از بزرگترین اشتباهات دولت در مجموعه معدنی بوده است. حتی امروزه مشاهده می‌کنیم ،کشور افغانستان تحت سلطه‌ی طالبان هم وزارتخانه‌ی معدن مستقل و جداگانه‌ای دارد، اما کشور ایران که نقش معدن در آن روز به روز پر رنگ‌تر می‌شود، نه تنها وزارت معدن را با وزارت صنایع ادغام کردند، بلکه در دولت دهم آن را با وزارت بازرگانی هم ادغام کردند. این در حالی است که وزارت بازرگانی یک بحث سوداگری و دلالی دارد و با تولید میانه‌ی خوبی ندارد.
ازسویی مدیریت سنتی صنعت ما به هیج وجه با دانشگاه‌ها رابطه‌ای برقرار نکردند و تاکنون پروژه‌های دانشگاهی در حد آشنایی با صنعت تعریف شده‌اند و از نتایج جالب و مهم آن پروژه‌ها در بخش صنعت استفاده‌ای نشده است. بخش معدن و صنایع معدنی کشورمان باید دید سنتی خودشان را کنار بگذارند و با دانشگاه‌ها بیشتر وارد تعامل بشوند؛ مانند موسسه یونیدرو که مرکز پژوهشی مشترک بین دانشگاه تهران و سازمان ایمیدرو است و از بهترین اقدامات گذشته کشورمان بوده است.
چگونه می‌توانیم همزمان با توسعه معادن کشور به استانداردهای زیست محیطی پایبند باشیم؟ رعایت الگوهای زیست محیطی چه مزیت‌هایی را ایجاد می‌کند؟
محیط زیست یک امر فانتزی نیست. در کشورما نهادهای قدرت، هنوز به اهمیت بحث خطرات زیست محیطی و گرمایش کره زمین معترف نشده‌اند. اوضاع کره زمین اوضاع مناسبی نیست و اگر میانگین دمای کره‌ی زمین به طور تقریبی حدود ۳/۲ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش پیدا کند، بیشتر از پنجاه درصد از خشکی‌های کره‌ی زمین غیر قابل سکونت خواهند شد. این امر برای کشور گرم و خشک ما با وجود شن‌های روان، فروچاله‌ها، خشکسالی‌های متعدد میتواند زیان‌بارتر باشد.
به هرحال الزامات زیست محیطی یک امری است که حتی در بحث خرید محصولات معدنی در دنیا در حال اجرا شدن است. به طور مثال اتحادیه اروپا در صنعت فولاد از صنایعی خرید می‌کند که میزان تولید کربن دی‌اکسید کمتری دارند. امروزه در دنیای پیشرفته نه‌تنها معدن کاری و محیط زیست دشمن یکدیگر نیستند، بلکه سعی وافری دارند تا میزان تأثیرات مخرب معدن کاری بر محیط زیست را کمینه کنند و از سویی دیگر با استفاده از پیشرفت دانش‌های بازسازی معادن و تکنیک‌های حفاظت از محیط زیست بحث تعامل بین آنها را نیز ایجاد کنند.
این مسئله از دیدگاه اجتمایی نیز اهمیت دارد، به طوری که مسائل محلی معدن و صنایع معدنی در کشورمان در حال حاضر، به معضل جدی تبدیل شده است. چراکه که مسائل زیست محیطی برای مردمان بومی آن منطقه معدنی هم مهم است، وقتی مردمان ببینند که معدن‌کار این مسئولیت اجتمایی را در اولویت خود قرار است، باهم وارد یک تعامل مثبت قرار می‌گیرند.
ازسویی دیگر فناوری‌های مبتنی بر محیط زیست چون خودورهای الکتریکی موجب رشد بازار عناصری چون مس و لیتیوم شده است.
در حال حاضر چه خدماتی در بخش معدن و صنایع معدنی ارائه می‌کنید؟
بنده در حال حاضر به طور اخص در مدلسازی فرکتالی در علوم زمین در سطح جهانی کار می‌کنم و هم‌اکنون در زمینه اکتشاف مواد معدنی به خصوص مدلسازی کانسارها، ارزیابی و رده‌بندی منابع و ذخایر معدنی، تحلیل داده‌‌ای اکتشافی فعالیت می‌کنم.
موضوعی که ما در رسانه کانی مگ بسیار دنبال می‌کنیم و برای ما خیلی با اهمیت است، انقلاب صنعتی چهارم و موج حاصل از آن است که قطعاً باعث بهبودی شرایط اقتصادی کشورمان خواهد شد . چگونه کشورمان میتواند وارد این بستر شود و از این مسائل عقب نماند؟
انقلاب صنعتی چهارم در حال حاضر الزاماتی را می‌طلبد و یکی از آن الزامات تغییرات در سیاست گذاری کشور است. ما نمی‌توانیم با پهنای محدود اینترنت و همچنین ضعف زیرساخت‌ها در حوزه ارتباطات اینترنتی و ماهواره‌ای به طور دقیق و جدی وارد بحث انقلاب صنعتی چهارم بشویم. در این انقلاب مرزهای فیزیکی، زیستی و مجازی رو به محو شدن می‌روند. نمونه‌ی بارز این امر را در اکسپوی دبی می‌توان مشاهده کرد. اختلاف چشمگیر فاصله‌ی رشد اقتصادی کشور ایران در مقایسه با کشورهایی که سوار بر این موج شده‌اند را در اختلاف سالن ایران با آنها می‌توان مشاهده کرد.
سیاستگذاران کشور و کسانی که تصمیم‌های کلان کشور را می‌گیرند باید دیدگاهشان را در مورد بعضی از مسائل تغییر دهند و بدانند بحث تکنولوژی نوین بحث الزامی‌ای است و در حال اتفاق افتادن است. به عنوان مثال موضوع محدود سازی اینترنت که این روزها با نام طرح صیانت سر و صدا کرده است. در حالی که با گسترش اینترنت ماهواره‌ای، اینترنت ملی کم اهمیت می‌شود.
بحث بعدی که در رابطه با انقلاب صنعتی چهارم در جهان وجود دارد، بنگاه‌ها و نهادهای مرتبط با معدن و صنایع معدنی و تمامی صنایع است که باید الزامات این انقلاب را درک کنند و با آن همسو شوند. باید مدیران و سیاستگذارانی روی کار بیایند که حداقل با این انقلاب آشنایی داشته باشند. در حال حاضر دیگر کشورمان با روش‌ها و سیستم‌های سنتی نمی‌تواند بنگاه‌های معدنی را در این انقلاب صنعتی چهارم مدیریت کند. بنگاه‌ها و نهادهای اقتصادی در دنیا که نمی‌خواهند این تغییر را بپذیرند، رو به نابودی خواهند رفت. مسئله‌ی انقلاب صنعتی در قالب وبینارها، همایش‌ها، دوره‌ها و کارگاه‌ها باید در سرتاسر کشور ارائه بشود تا مدیران و کارشناسان ما از دیدگاه‌های سنتی جدا و به سمت نوآوری سوق داده شوند.
بی تردید اگر کشورمان این انقلاب و حتی به دنبال آن، انقلاب صنعتی پنجم که در راه است را بشناسد، یک رشد و جهش اقتصادی و صنعتی را در پیش خواهید داشت.
درمورد معدن‌های راکد و کوچک مقیاس، آیا تکنولوژی‌های به روز دنیا می‌توانند در مورد این معادن هم ناجی باشند؟
فناوری‌هایی که می‌توانند معادن متروکه را نجات دهند به دو بخش تقسیم می‌شوند. فناوری‌های اکتشاف و استخراج و نیز فناوری‌های رباتیک، اینترنت اشیا، زنجیره بلوکی و تکنولوژی‌های کنترل از راه دور. اینها می‌توانند نجات بخش این معادن باشند، مخصوصاً در مناطقی که راه‌های دسترسی به آنها دشوار است.
