کانی مگ، جعفر گودرزی- توسعه شرکت‌های دانش بنیان در راستای جایگاه‌یابی اقتصاد دانش بنیان در کشورمان انجام می‌شود. موضوع اقتصاد دانش بنیان از زمان ظهور انقلاب صنعتی دوم مطرح شد و با گذشت زمان رنگ بیشتری پیدا کرد. بر اساس اعلام رییس صندوق نوآوری و شکوفایی، در سال ۱۴۰۰ این صندوق از شرکت‌های دانش بنیان […]
کانی مگ، جعفر گودرزی- توسعه شرکت‌های دانش بنیان در راستای جایگاه‌یابی اقتصاد دانش بنیان در کشورمان انجام می‌شود. موضوع اقتصاد دانش بنیان از زمان ظهور انقلاب صنعتی دوم مطرح شد و با گذشت زمان رنگ بیشتری پیدا کرد.
بر اساس اعلام رییس صندوق نوآوری و شکوفایی، در سال ۱۴۰۰ این صندوق از شرکت‌های دانش بنیان با اعتبار ۲۴هزار میلیارد تومانی حمایت کرده است.
حمایت از شرکت‌های دانش بنیان بیشتر به صورت مالی و در راستای جایگاه‌یابی اقتصاد دانش بنیان انجام می‌شود. با این حال سازمان‌ها و نهادهای دولتی هستند که شرکت‌های دانش بنیان را علاوه بر حمایت مالی در بخش‌های دیگر هم حمایت می‌کنند.
چه حمایت‌هایی از شرکت‌های دانش بنیان می‌شود؟
مهمترین حمایت‌هایی که از شرکت‌های دانش بنیان می‌شود، عبارتند از انواع تسهیلات قرض‌الحسنه (نمونه‌سازی، اشتغالزایی) و کم‌بهره (تولید صنعتی، لیزینگ و فروش اقساطی، سرمایه در گردش، تامین فضای کاری) است که متناسب با نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان و در مراحل مختلف چرخه عمر محصول و توسعه شرکت قابل استفاده است.
برای توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشورها، اعتبار مالی و معنوی فراوانی را صرف سرمایه انسانی، فناوری و بهینه سازی نحوه استفاده توأمان از این دو عنصر می‌کنند. در اقتصاد دانش بنیان همه کارمندان و کارگران به عنوان چرخ دنده‌های سیستم در نظر گرفته می‌شوند. هر چقدر که این اجزا و چرخ دنده‌ها کیفیت فردی بالاتری داشته باشند، کیفیت جمعی سیستم نیز بالاتر می‌رود و در نتیجه اهداف بهینه سازی و بهره وری به شکل مطلوب تری برآورده می‌شود.
تکیه بر دانش نخبگان و نیروی انسانی
اقتصاد دانش بنیان به سرمایه گذاری در نیروی انسانی و بازگشت چندین برابری این سرمایه به شکل رشد و سودآوری سازمانی اعتقاد دارد؛ بنابراین به تربیت نخبگان، به کارگیری نیروهای خبره، ارتقای سطح علمی، فعالیت بر اساس دانش و علوم حوزه کاری و… می‌پردازد.
وقتی صحبت از اقتصادی مقاوم و بدون تکانه‌های خارجی و داخلی می‌شود،اهمیت آن خود را نمایان می‌کند. لازمه توسعه کشور، حرکت به سمت ایجاد ساختارهای مدرن و بهبود سیستم اقتصادی کنونی است. اقتصاد دانش بنیان فضایی را پدید می‌آورد که مجموعه‌های فعال در حوزه‌های مختلف قادر باشند از دانش خود به عنوان یک ابزار اقتصادی بهره ببرند. در این ساختار به جای بازآموزی مکررات در هر نسل جدید از کارمندان و کارگران، تمرکز بر روی رشد و ارتقای مداوم و یادگیری هر چه بیشتر افراد را مد نظر قرار می‌دهد.
در گزارشی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری منتشر کرده، آمده است که درآمد شرکت‌های دانش بنیان از ۳۶۶هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۶ به ۸۵۷ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۸ افزایش پیدا کرده است. این رقم نشان از رشد ۱۳۰درصدی دارد.
اشتغالزایی برای نخبگان
در این رابطه سیامک کردستانی، کارشناس اقتصاد دانش بنیان و سرمایه‌گذاری به خبرنگار کانی مگ، می‌گوید« یکی از مزیت‌هایی که شرکت‌های دانش بنیان به وجود می‌آورند، اشتغالزایی آسان است. این شرکتها می‌توانند با گردآوری نخبگان علمی در کنار یکدیگر از منابع بهترین بهره‌برداری را داشته باشند.»
به گفته وی« تعداد اشتغال ایجاد شده توسط شرکت‌های دانش بنیان و خلاق نیز به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی حوزه اقتصاد دانش‌بنیان است. بر اساس آمار رسمی معاونت علمی ریاست جمهوری، اشتغال ایجاد شده توسط شرکت‌های دانش بنیان و خلاق از ۱۲۷هزار نفر در در سال ۱۳۹۶ با افزایش تقریبی سالانه بیش از ۲۰ هزارنفری، به بیش از ۱۹۱ هزار نفر در سال ۱۳۹۹ رسیده است. خود این موضوع نشان می‌دهد که می‌تواند با ایجاد فضای کاری برای فناوران نخبه، جایگاه اقتصاد دانش بنیان را در کشور تحکیم کرد.»
قوانین به روز رسانی شوند
این کارشناس حوزه اقتصاد دانش بنیان معتقد است« قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات که در راستای اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید. شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان را شرکت یا مؤسسه‌ای خصوصی یا تعاونی تلقی کرده که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان به‌ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود. البته باید سلسله قوانینی برای توسعه این بخش در نظر گرفته شود.»
اصطلاح دانش بنیان علاوه بر اینکه به سبک معینی از اقتصاد با اولویت های فکری و عملیاتی معین اشاره دارد، دربرگیرنده چهارچوب دانش محوری است که در حال حاضر در کشور به عنوان یکی از ساختارهای اصلی توسعه اقتصادی شناخته می‌شود.
شرکت‌هایی که قادر باشند با به کارگیری دانش در علوم مختلف برای کشور ارزآوری کنند و نیازهای پرهزینه‌ای را در اقتصاد داخل کشور مرتفع کنند. تحت این چهارچوب مورد حمایت قرار می‌گیرند و می‌توانند از تسهیلات و حمایت‌هایی که در این زمینه در نظر گرفته شده است، استفاده کنند.
مهمترین هدف ساختار اقتصاد دانش بنیان کمک به اقتصاد کشور برای گذار از محوریت نفتی به سمت تبدیل شدن به یک ساختار غیرنفتی است.
تحولات اقتصادی دستاورده توسعه شرکت‌های دانش بنیان در کشور
سعید سلیمی کارشناس ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان در این رابطه به خبرنگار کانی مگ، می‌گوید« یکی از نقاط ضعف اقتصاد کشور پایین بودن میزان خلاقیت و نوآوری و ضعف فناوری بنگاه‌های اقتصادی است. این مسئله اقتصاد و صنعت کشور را مصرف کننده فناوری‌های خارجی کرده است. این خود زمینه آسیب پذیری اقتصاد کشور را در برابر تحریم بیگانگان فراهم می‌کند.»
به گفته وی«با شناسایی این نوع آسیب‌ها می‌توان به نقش بی‌بدیل اقتصاد دانش بنیان در حل معضلات اقتصادی کشور پی برد. دانش به عنوان یکی از نیروهای بسیار موثر در تحولات اقتصادی و اجتماعی بوده و یک کالای عمومی محسوب می‌شود؛ زیرا می‌توان دانش را بدون کاهش و استهلاک با دیگران به اشتراک گذاشت. در عین حال، این یک مشخصه منحصر به فرد برای این کالای عمومی محسوب می‌شود که بر خلاف سایر کالاهای فیزیکی (مثل سرمایه، دارایی های مادی و منابع طبیعی) استفاده از آن، از کمیتش نمی‌کاهد و می توان از آن بارها استفاده کرد.»
وی معتقد است«در عصر حاضر، اصطلاح اقتصاد دانش بنیان که توسط OECD مورد تاکید خاص در استراتژی توسعه ملل قرار گرفته است، گویای تاکید بر نقش دانش و فناوری در جریان توسعه اقتصادی است.»
به گفته وی«می توان گفت در این نوع اقتصاد، به دانش از نظر کیفی و کمی با اهمیت‌تر از گذشته نگریسته می‌شود. طبق تعریف این سازمان، اقتصاد دانش بنیان اقتصادی است که مستقیما بر مبنای تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات قرار گرفته باشد. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که امروزه دیگر حجم سرمایه و اندازه باراز در توسعه اقتصادی ملل نقش اساسی ندارد، بلکه این نقش را دانش و فناوری ایفا می‌کند.»
وی تاکید دارد« نکته ای که باید همواره در نظر داشت این است که برای دستیابی به اقتصاد دانش بنیان فقط تولید و توزیع اطلاعات و پرداختن به آموزش و پژوهش کافی نیست؛ بلکه نکته مهم، به کارگیری آنها در استفاده از منابع اقتصادی به صورت مستمر و پایدار است.به عبارت دیگر، کاربردی کردن دانش و استفاده موثرتر از آن در گسترش ظرفیت‌ها و ارتقای درجه بهره رداری از منابع است که تحقق یک اقتصاد دانش بنیان را ممکن می‌سازد. نقش شرکت های دانش بنیان در این زمینه قابل تعریف است.»
