کانی مگ،کار در معدن به سختترین شغل دنیا شهرت دارد. کارگرانی که روزها و شبهای خود را در شیفتهای مختلف و در اعماق زمین سپری میکنند. بسیاری از کارگران معادن در مناطق محروم و دور افتادهای فعالیت میکنند که از کمترین امکانات برخوردار هستند. واقعیت این است که بیشتر معادن کشور در مناطق دور افتادهای قرار دارند. این مناطق از کمترین امکانات و ظرفیتهای توسعهای برخوردار هستند. با این وجود بسیار مردم بومی برای کار در این معادن اشتیاق نشان میدهند.
در سالهای اخیر با خصوصیسازی معادن بزرگ کشور، رنج کارگران معدنی بیشتر شد. شرکتهای خصوصی به دلیل وجود مشکلات اقتصادی قادر به تامین نیازهای کارگران نبودند و در بسیاری از مواقع معوقات کارگران معادن به یک بحران و چالش تبدیل شد.
دهها گزارش از معادن خصوصی و نیمه خصوصی کشور به گوش میرسید که همگی نشان از اعتراض کارگران به دستمزدهای پایین و تبعیض میان کارگران معادن نیمه دولتی و خصوصی، داشت. بسیاری از معادن خصوصی کوچک به دلیل همین مشکلات دست از تولید کشیدهاند و کارگران شرایط نامطلوبتری را تجربه کردهاند.
فاصله چشمگیر میان دستمزد کارگران معادن دولتی و خصوصی
یک کارگر معدن در اطراف سوادکوه در این رابطه به خبرنگار کانی مگ، میگوید« حقوق اغلب این کارگران بین ۳ تا ۵ میلیون تومان است و سوابق کاری آنها بین ۵ تا ۱۵ سال است. با این حال این گروه از کارگران در مقایسه با همکاران خود در معادن بخش نیمه دولتی، حقوق به مراتب کمتری دریافت میکنند. این در حالیست که کارگران باید حق تونل، حق سختی کار و ضرر و زیان جسمی ناشی از کار در معدن دریافت کنند؛ اما کارگران معادن خصوصی از آن بیبهرهاند.»
به گفته وی«کارکردن در معادن زیرزمینی برای کارگران بسیار دشوار است. معادن زغال سنگ هم سختترین شرایط را برای کارگران دارد. همانطور که میدانید، بیشترین آمار حوادث معدنی به معادن زغال سنگ بازمیگردد.»
وی معتقد است«معادن زغال سنگ بنا بر ماهیت فعالیت خود، وابستگی زیادی به نیروی کار داشته و بهنوعی کارگرمحور هستند، به همین منظور باید توجه ویژهای به کارگران این حوزه شود.بهطور کلی میتوان گفت حقوق دریافتی کارگران معدن ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصادی معدنی که در آن مشغول فعالیت هستند، دارد. بیشتر معادن زغال سنگ حداقل دستمزدها را برای کارگران خود در نظر میگیرند.»
بسیاری از مدیران دولتی و مدیران معادن بزرگ دولتی معتقد هستند که کارگران معادن نسبت به سایر گروههای کارگری دریافت بیشتری دارند. به اعتقاد این گروه، کارگران معادن حقوق پایه وزارت کار را دریافت میکنند، علاوه بر آن ماهانه مبالغی را به عنوان پاداش و مزایا هم دریافت میکنند.
یک کارگر معدن سیلس در ازندریان در این رابطه به خبرنگار کانی مگ، میگوید«اینکه حقوق و دستمزد کارگران معادن نسبت به سایر گروههای کارگری بالاتر است، فقط شامل حال معادن بزرگ دولتی میشود. کارگران معادن خصوصی حتی نمیتوانند حقوق حداقلی خود را در زمان مشخص دریافت کنند.»
به گفته وی«کارگران ساده معدن با ساعت کاری بین ۲۷۰ تا ۴۰۰ ساعت در ماه حقوقی بین ۴ تا ۵ میلیون تومان دریافت میکنند؛ در صورتی که بر اساس قرارداد قانون کار باید ۸ ساعت در روز فعالیت انجام شود. همین موضوع باعث میشود که کارگران به صورت دقیق زیر خط مطلق فقر زندگی کنند.»
بر اساس آماری که در پایان سال ۱۴۰۰ اعلام شد،خط فقر مطلق حدود ۱۰ میلیون تومان بود که این رقم با توجه به گرانیهای اخیر و عدم افزایش حقوق میتواند تا ۱۲ میلیون نیز افزایش داشته باشد.
سهم قابل توجه معادن زیرزمینی از حوادث معدنی
کارگر دیگری که در معدن زغال سنگ فعالیت میکند، در این رابطه به خبرنگار کانی مگ میگوید«کارگران معادن با یک چالش جدی رو به رو هستند. بسیاری از کارگران در طولانی مدت با مشکلات و بیمارهای مختلفی مواجه میشوند. در این میان سهم معادن زیرزمینی بیشتر از سایر معادن است.بسیاری از کارگران پس از ۱۰ یا ۱۵ سال کار در معدن مشکلات تنفسی بسیاری پیدا میکنند. تهیه داروها، هزینههای درمان و تکمیل فرآیند بهبودی به صورت جدی نیاز به منابع مالی فراوانی دارد. همچنین بسیاری از داروها و ابزارهای درمانی با هزینههای دلاری تهیه میشوند، درحالیکه کارگران حقوق و دستمزد حداقلی ریالی را دریافت میکنند.»
به گفته وی« پرداخت نکردن یا تاخیر در پرداخت حق بیمه مورد دیگری است که کارگران معادن را با چالش رو به رو کرده است. با وجود دستمزد پایین و پرداخت نشدن بهموقع حق بیمه کارگران در آینده با مشکل رو به رو میشوند.پرداختهای نامرتب و نامنظم حقبیمه کارگران معادن باعث آسیب به آینده این افراد میشود.»
وی تاکید دارد«سالهاست که کارگران معادن اقدام به اعتراض، تحصن و ترک کار میکنند؛ اما گویی گوش شنوایی برای شنیدن اعتراض آنها وجود ندارد.اعتراضات کارگران معادن در سالهای اخیر شدت گرفته است؛ اما با وجود اعتراضات متناوب کارگری در و پیگیریهای صورتگرفته در ادارات کار و نهادهای اجرایی، این نهادها هرگز پاسخ روشنی به مطالبات کارگران ندادهاند و صرفاً با وعده، آنها را از ادامه تجمع و اعتراض باز داشتهاند.»
با لغو خصوصیسازی معادن، حداقل تبعیضها میان کارگران معادن برداشته شود
این کارگرمعدن معتقد است«در معادن بخش خصوصی اغلب این نمایندگان کارگری هستند که به عنوان تشکل صنفی وظیفه پیگیری مطالبات را دارند. اما همین نمایندگان هم امنیت شغلی ندارند و برای پیگیری این مطالبات تحت فشار زیادی هستند. انتظار این است که با لغو خصوصیسازی معادن، حداقل تبعیضها میان کارگران معادن برداشته شود و در ازای کار برابر مزد برابر دریافت کنیم.»
باتوجه به توسعه شرایط، هنوز صنعت معادن با چالش آمار رو به رو است. این صنعت نتوانسته است از فناوریهای جدید در حوزه آمار بهرهمند شود و متاسفانه آمار درستی از حوادث معدنی، مرگ و میر کارگران معادن و … وجود ندارد. درحالیکه باید با استفاده از روشهای جدید زمینه آمارگیری مناسب در حوزه معدن فراهم شود. بسیاری از کارگران نسبت به چالشهای به وجود آمده در حوزه حوادث معدنی معترض هستند. به اعتقاد کارگران اگر آمار درستی از حوادث معدنی و سایر بخشهای معادن وجود داشت، سهم حقوق و دستمزد کارگران معدن نسبت به سایر صنایع افزایش پیدا میکرد
- نویسنده : جعفرگودرزی