کانی مگ– اخذ مالیات بر صادرات مواد معدنی مدتی است که به یک چالش در حوزه معدن تبدیل شده است. عده‌ای آن را راه مقابله با خام فروشی می‌دانند و عده‌ای هم معتقدند که ادامه این روند یک ضربه بزرگ به پیکر صنایع معدنی وارد خواهد کرد. حال اینکه در چند سال اخیر بخشی از محصولات معدنی در بورس کالا عرضه شده و از ظرفیت‌های این بازار مالی برای خرید و فروش تولیدات صنایع معدنی استفاده می‌شود.
رشد تنش‌ها میان روسیه و اوکراین به صورت مستقیم بر بازارهای جهانی تاثیر گذاشته است. از محصولات کشاورزی گرفته تا محصولات معدنی زیر سایه جنگ میان روسیه و اوکراین با مشکل رو به رو شده‌اند. در ماه‌های اخیر روند تولید محصولات فولادی با رشد منفی رو به رو شد. همچنین جدیدترین گزارش‌ها حاکی از این است که در سه ماه اخیر گروه فلزات روی هم با مشکل تولید رو به رو شده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت بیشتر محصولات معدنی و مواد معدنی زیرسایه تنش‌ها باید به فکر ساخت بازارهای جدید و روش‌های جدید خرید و فروش باشند. در کشورمان همزمان با اوج‌گیری فصل گرما، کمبود انرژی به طور فزاینده‌ای آثار خود را در صنایع مختلف به خصوص صنایع معدنی نشان میدهد. همین موضوع بازار سوداگری را رونق بخشیده و چالش‌های بسیاری برای مصرف کنندگان به ارمغان می‌آورد. بیشتر کارشناسان معتقدند که ظرفیت‌های بورس کالا میتواند از میزان سوداگری در بازار محصولات معدنی کاسته و شرایط مطلوبی برای خرید و فروش این محصولات را فراهم کند.
صادرات هرگونه ماده معدنی به معنای خام فروشی نیست
سه عامل جنگ روسیه و اوکراین، اخذ مالیات بر صادرات مواد معدنی و بحران انرژی در تابستان ادامه کار را برای فعالان این حوزه دشوار می‌کند. حال اینکه متولیان امر در بدنه دولت تمامی تلاش خود را می‌کنند که علاوه بر رشد تولید محصولات معدنی با معضل خام فروشی هم مقابله شود.
محمدحسین شرافت، رییس خانه معدن بوشهر در این رابطه به خبرنگار کانی مگ، می‌گوید«وقتی یک شرکت معدنی اقدام به صادرات مواد معدنی می‌کند آن را محکوم به خام فروشی می‌کنند در حالی‌که خام فروشی در هر شرایطی ممکن نیست و نمی‌توان صادرات هر ماده معدنی را خام فروشی تلقی کرد. طبق ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید، ماده خام شامل موادی می‌شود که از طبیعت استخراج می‌شود و پس از استخراج هیچ‌گونه تغییر فیزیکی، شیمیایی و فرآوری روی آنها صورت نمی‌گیرد. در نتیجه می‌توان گفت که ماده معدنی استخراج شده در برخی مواقع باید به بازارهای جهانی صادر شود.»
به گفته وی«درست است که تاکید می‌شود محصولات و مواد معدنی در بورس کالا عرضه شوند تا میزان خرید و فروش آنها مشخص باشد و از سوی دیگر بازار سوداگرانه‌ای برای این مواد ایجاد نشود؛ اما بسیاری از مواد معدنی خامی که از معادن کشور استخراج می‌شوند، شرایط عرضه در بورس کالا را ندارند. در نتیجه نمی‌توان به عرضه این محصولات در بورس کالا امیدوار بود. عرضه مواد معدنی خام در بورس کالا نیاز به توسعه زیرساخت‌ها و همچنین رشد زمینه‌های خرید و فروش این محصولات دارد.»
وی تاکید دارد«برخی محصولات و مواد معدنی دارای اندازه و عیار مختلف هستند. هرکدام از این مواد معدنی می‌توانند در کشورهای مختلف و در بازارهای مختلف جهانی کاربردهای متفاوتی داشته باشند. در نتیجه نمی‌توان فروش هر ماده معدنی را خام فروشی تلقی کرد؛ همچنین نمی‌توان هر ماده معدنی را به هر قیمتی در بورس کالا عرضه کرد.»
عرضه محصولات و مواد معدنی در بورس کالا به شرایط خاصی وابسته است
بسیاری از کارشناسان معتقدند که ظرفیت‌های بازار سرمایه میتواند یک راه نجات برای توسعه و تامین مالی معادن و شرکت‌های معدنی در کشور باشد. آمارها نشان میدهد که در سال ۱۴۰۰ با تمام فراز و نشیب‌هایی که بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران آن تجربه کردند، همچنان صنایع معدنی در دسته پرطرف‌دارترین شرکت‌های بورسی بودند.
حمید عمیدی کارشناس بازار سرمایه در این رابطه به خبرنگار کانی مگ می‌گوید«برای عرضه محصولات معدنی و مواد معدنی در بورس کالا باید به میزان تولید و استخراج توجه داشته باشیم. به عبارت دیگر وقتی یک محصول در بورس کالا عرضه می‌شود باید توان تامین بازار در شرایط مختلف را داشته باشد.»
به گفته وی«بازار سرمایه یک بازار کاملا شفاف است. عرضه محصولات معدنی و حضور شرکت‌های معدنی در این بازار میتواند سهم شفافیت در این صنعت را هم افزایش دهد. شاعبه‌هایی وجود دارد که اکثر معادن کشور در حال خام‌فروشی و استخراج هستند و مردم نمی‌توانند از ثروت موجود در معادن به حد کفایت بهره‌مند شوند. در نتیجه باید این معادن با حضور در بازار سرمایه تمامی صورت‌های مالی خود را به صورت شفاف ارایه کنند. خود این موضوع محفلی برای توسعه و رشد صنعت معدن را فراهم می‌کند؛ اما برای حضور در بورس کالا باید محصولی قابل اتکاء و متناسب با نیاز جامعه ارایه کرد. ارایه محصول در بورس کالا در گام اول دست دلالان را از صنایع کوتاه می‌کند.»
وی تاکید دارد«عرضه محصولات معدنی و مواد معدنی در بورس کالا نیاز به یک تغییر اساسی در سلسه قوانین دارد. بسیاری از قوانین موجود بر اساس نیاز و شرایط گذشته وضع شده‌اند که باید بر حسب شرایط فعلی تغییر و یا بازبینی شوند. برای مثال زمانی که جنسی شش تا ۱۰ برابر مصرف داخل تولید می‌شود، نباید وارد بورس شود. خب اگر مازاد محصول در کشور داشته باشیم و شرایط برای صادرات هم فراهم نباشد تکلیف تولیدکننده چیست؟ همین مباحث نیاز به یک بازنگری جدی در قوانین دارد.»
- نویسنده : جعفرگودرزی
