کانی مگ– فناوریهای نوظهور در تمامی صنایع جهان،پیشزمینه بروز انقلابهای صنعتی بزرگی در دنیا را فراهم کرده است.این انقلابها با مجموعه فرایندهای فناورانه مواجه هستند و قاعداتاً بازی در هر کسب و کاری را تغییر دادهاند. شرکتهای دانش بنیان در کشورمان سالها تلاش میکنند هم پای صنایع دنیا پیش روند و مشکلات و چالشهای آنها را برطرف کنند. وحید شاهی مریدی، مدیر عامل شرکت معدنی یاقوت کویر، معتقد است«در عصر دیجیتال و فناوریهای نوظهور، معادن کشورمان نیز همانند سایر معادن کشورهای بزرگ دنیا باید بر موج فناوری سوار باشند و برای بقا در فضای رقابتی، باید مطابق با برنامه و اهداف انقلاب صنعتی و با روشهای نوین قدم بردارند. همراهی معادن و صنایع کشورمان با انقلابهای صنعتی، باعث تضمین سودآوری و افزایش بقای معادن، در بازارهای بین المللی خواهد شد و موجب توسعه اقتصادی پایدار میشود.» در ادامه مشروح صحبتهای وی را میخوانید.
به نظر شما صنعت معدن کشورمان در چه زمینههایی بیشترین چالشها و مشکلات را دارد؟
در محیطهای اداری وجود بروکراسی پیچیده، زمان انجام عملیات اداری را بسیار زیاد کرده است. هزینههای سرسام آور تأمین، تعمیر و نگهداری مکانیزمهای سنگین و نیمه سنگین تجهیزات و ماشینآلات معدنی، باعث ایجاد شرایط سخت و دشواری برای عملیاتهای معدنکاری شده است. عدم حمایت از افرادی که سالها در زمینه معدن تحصیل کردهاند، همچنین وجود رانت و فسادهای اداری از جمله مشکلات جدی در حوزه معدن و صنایع معدنی هستند.
اکتشاف عمیق در معادن کشورمان به عنوان یکی از ضعفهای مهم شناخته میشود، مهمترین راهکارهای برون رفت از این مشکلات چیست؟
به روز نبودن خطوط تولید به دلیل هزینههای سنگین تأمین و همچنین عدم تأمین و ارسال به موقع مکانیزمها، باعث کند شدن فعالیتها و در برخی مواقع مانع رشد در اکتشاف معادن کشورمان شدهاند. تحریمها و یا انحصاری بودن تجهیزات، غیر اصولی کار کردن در معادن و عدم استفاده از متخصصان این حوزه از مشکلات عمده بر سر راه رشد اکتشاف بیشتر و بهتر در معادن هستند.
چه تکنولوژهایی در زمینه استخراج معادن در جهان استفاده میشود و چقدر شرکت یا منطقهای که فعالیت میکنید به این تکنولوژیها نیاز دارد؟
تکتولوژیهایی که در معادن استفاده میشود، بسته به نوع اکتشاف، متغیر است؛ به عنوان مثال در معادن دنیا سیستم اتوماسیون ریلی پیشرفته مورد استفاده قرار میگیرد؛ این سیستم در سرعت و انتقال امن مواد، تاثیرگذار است. در کشورهای پیشرفته همچنین استفاده از نقشه برداریهای سه بعدی و نوین، مدلسازی، بهبود لوازم ایمنی در معادن و … کاربرد فراوانی دارند، که هنوز در کشور ما به خوبی شناخته نشدهاند.
باید در کشورمان استفاده از ماشینآلات در مقیاس بزرگ و به روز رواج بیشتری پیدا کند و در این مسیر حمایت از شرکتهای مادر مورد نیاز است. متأسفانه در حال حاضر استفاده از روشهای سنتی در عملیاتهای معدنی دیده میشود، در حالی که با ورود فناوریهای نوین این عملیاتها راحتتر، دقیقتر و در نهایت باعث بهرهبرداری بیشتر خواهند شد.
در مناطق محروم و معادن کوچک مقیاس با مشکلات حمل نقل مواد معدنی و فراوری آنها مواجه هستیم، چقدر در این مناطق استفاده از تکنولوژیهای جدید منجر به بهبود بهرهبرداری میشود؟
بستر سازی مناسب در این مناطق، مانند ایجاد راههای دسترسی برای آنها، بهترین را برای بهرهبرداری بیشتر از این معادن است؛ به صورتی که بتوان با احداث کارخانههای تبدیلی، محصولات این معادن را راحتتر فراوری کرد؛ این شرایط، درنهایت باعث افزایش فرآوری و جلوگیری از خام فروشی و عواقب زیانبار آن خواهد شد.
به نظر شما تا چه مقدار کشور ایران پتانسیل فراوری مواد معدنی وارد شده از سوی کشورهای همسایه مانند پاکستان، افغانستان، عراق و صادرات آنها از طریق بنادر جنوبی به سایر نقاط دنیا را دارد؟
متأسفانه در حال حاضر با محدود بودن صنایع تبدیلی و فرآوری و همچنین سودآوری آسان از طریق خام فروشی مواد معدنی، این شرایط ایده آل نخواهد بود؛ اما با وجود منابع معدنی فراوان و با جذب سرمایهگذاری به خصوص سرمایهگذاران خصوصی، ایجاد صنایع تبدیلی و تسهیل کردن قوانین واردات، میتواند ریسکهای موجود در این مسیر را کاهش دهد و راه صادرات از طریق بنادر جنوبی را هموار کند.
در کشورهای توسعه یافته دنیا تمامی صنایع با گذر از انقلاب صنعتی چهارم در حال ورود به انقلاب صنعتی پنجم هستند. به نظر شما مهمترین دستاوردهای انقلاب صنعتی چهارم در معادن چیست؟
انقلاب صنعتی چهارم یک مبحث کلان و پیچیده است که باید از زوایای مختلف به بررسی و تحلیل آن پرداخت. قطعاً در عصر دیجیتال و فناوریهای نوظهور، معادن کشورمان نیز همانند سایر معادن کشورهای بزرگ دنیا از این قائده مستثنی نیستند و برای باقی ماندن در فضای رقابتی، باید مطابق با برنامه و اهداف انقلاب صنعتی و با روشهای موجود قدم بردارند. همراهی کشورمان با این انقلاب باعث تضمین سودآوری و افزایش بقای معادن، در بازارهای بین المللی خواهد شد و موجب توسعه اقتصاد پایدار میشود.
شرکتهای دانش بنیان در شرایط کنونی چگونه منجر به توسعه اقتصادی میشوند؟ چقدر اقتصاد کشور به شرکتهای دانش بنیان نیاز دارد؟
شرکتهای دانش بنیان با اهداف بسیار زیادی شکل گرفتهاند؛ از جمله میتوان به ایجاد اشتغال پایدار، جلوگیری از تولیدهای تک محصولی، ایجاد ارزش افزوده و در نهایت شکوفایی و توسعه اقتصادی و تجاری اشاره کرد؛ شرکتهای دانش بنیان در این زمینهها قطعاً میتوانند نقش بسیار پررنگی داشته باشند. این شرکتها میتوانند با نوآوری، خلاقیت، تولید و صادرات مواد معدنی، موجب به کارگیری شیوههای نوین تولید در کارخانجات معدنی کاملاٌ موثر عمل کنند؛ به ثمر رسیدن این نتایج توسط شرکتهای دانش بنیان، قطعاً نیاز به زمان دارد و با اعتمادسازی میتوان فضای رشد را برای آنها ایجاد کرد.
تعداد زیادی معدن راکد و غیر فعال در کشورمان وجود دارد که به علت کوچک مقیاس بودن مهجور ماندهاند، چگونه میتوانیم با احیای این معادن در زنجیره معدن کشور ارزش خلق کنیم؟
اعطای تسهیلات بلند مدت از سوی دولتها، استفاده از شرکتهای پیمانکاری موفق در زمینه پیجویی و اکتشاف معادن میتواند به این معادن کمک کند؛ همچنین حذف بعضی از بروکراسیهای اضافی و ملزم کردن اداره صنعت ، معدن و تجارت استانها برای فعال کردن این معادن از بهترین راههای احیا کردن معادن غیر فعال و کوچک مقیاس در نقاط دور افتاده است.
- نویسنده : عاطفه عبدالهی