کانی مگ-بسیاری از کارشناسان معتقدند که انقلاب صنعتی چهارم صرفاً توصیف تغییرات ناشی از فناوری نیست؛ مهمتر از همه، فرصتی است برای شکلدهی به مجموعهای از گفتوگوهای عمومی که میتوانند به همۀ ما در درک بهتر نحوۀ ارتباط فناوریهای جدید با یکدیگر و تأثیرگذاریهای نهان و آشکار آنها بر خودمان کمک کنند. پرفسور هانس ورنر ون د ون(hans wernher van de venn) استاد دانشگاه آخن آلمان معتقد است که اوج گیری انقلاب صنعتی چهارم در جهان منجر میشود که دیگر مرزها کارایی نداشته باشند و یک اتصال جهانی رخ دهد. مشروح صحبتهای وی را در ادامه بخوانید.
چطور صنایع جهان میتوانند به یکدیگر متصل شوند؟
اینترنت اشیا یک مزیت برای تمامی صنایع جهان است. بررسیهای موسسه تحقیقاتی گارتنر نشان میدهد که تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۵میلیارد وسیله مختلف در جهان از طریق خدمات مبتنی بر اینترنت اشیا به اینترنت یا دیگر شبکههای اطلاعرسانی متصل شدهاند. در انقلاب صنعتی چهارم تولید به فناوریهای دیجیتالی متصل است. شاید این تغییرات برای برخی کشورها دشوار به نظر برسد؛ اما برای رسیدن به آن صنایع باید خود را به سیستم دیجیتالی و اینترنت متصل کنند. دنیای امروز فرامرزی است. دیگر در عصر دیجیتال نمیتوان به مرزبندیهای همیشگی قائل بود. با این حال صنعت ۴٫۰ شامل طیف بسیار گستردهتر از فناوری، اعم از سیستمهای تولید خود آگاه به رباتیک، مواد جدید، چاپ ۳D و … را در بر می گیرد.
سیستمهای سایبر در این تحولات چگونه عمل میکنند؟
سیستمهای فیزیکی سایبر به عنوان سیستمهای مکاترونیک تحولات اجرایی در آینده را قادر میسازند تا به صورت کامل اطلاعات یکپارچه را در اختیار داشته باشند و جریان کالا در خود شرکت و میان شرکتهای دیگر مانند حلقهای متصل به هم باشد و این حلقه قابلیت اتصال میان مشتریان وتولیدکنندگان کالا و خدمات را هم ایجاد میکند. اطلاعات به اندازهای در این سیستمها یکپارچه است که اتصالات درون سازمانی شرکت، اتصلات برون سازمانی شرکتها، اتصال مشتری و تولیدکنندگان را در بر میگیرد. به بیان سادهتر سامانههای تولیدی سـایبر- فیزیـکی، شبکههایی برخط از ابزارها و ماشینهای روزمره هستند که به شکل یک شبکه مجازی با یکدیگر در ارتباط هستند. به بیانی سادهتر، این سامانهها با ارتباطدهی فناوری اطلاعات به اجزای مکانیکی و الکترونیکی، امکان ارتباط اجزا را از طریق شبکه با یکدیگر فراهم میکنند. واسط ارتباطگیری با زیرساختهای هوشمندی همانند جابهجایی هوشمند، شبکه برق هوشمند، لجستیک هوشمند و خانه و ساختمانهای هوشمند، رکن مهم و مرکزی انقلاب چهارم صنعتی را تشکیل میدهد.
به نظر شما انقلاب صنعتی چهارم در راستای همان انقلابهای پیشین پیش میرود؟ در صورت وجود مهمترین تفاوتها کدام است؟
انقلاب صنعتی چهارم تفاوت بسیاری با انقلابهای قبلی دارد و نمیتوان آن را در راستای انقلاب سوم دید. مهمترین ویژگیهای انقلاب صنعتی چهارم، گستردگی،سرعت بسیار بالا و اثرگذاری جدی بر روی ساختارهای اقتصاد کشورهای جهان است. این دگرگونیهای عظیم در هیچ یک از انقلابهای صنعتی دیده نشده و نشانگر یک انقلاب متفاوت و شاید سخت و پیچیده است. اگر کشورها به این ویژگیها توجه نکنند باید منتظر ایجاد گسلهای بزرگ در اقتصاد آنها بود.
مهمترین دستاورد و تمایزی که انقلاب صنعتی چهارم برای اقتصاد کشورها به وجود میآورد، چیست؟
وقتی صحبت از سرعت و ایجاد گسل در اقتصاد کشورهای مغفول مانده از انقلاب صنعتی چهارم میشود باید به عمق و ژرفای دگرگونی های احتمالی بیشتر توجه کرد. بدون شک این دگرگونیهای عمیق سرآغاز تغییر و تحول در تمامی ساختارهای تولیدی جهان و حتی حکومت ورزی ها است. تلفن همراه یکی از بزرگترین تحولات قرن جاری است. این روزها میلیاردها انسان از سرتاسرجهان از طریق تلفن همراه باهم پیوند برقرار کردهاند. توانایی بالای این ابزار و پیوند میلیاردی که در جهان به وجود آمده است. توان بالای پردازش اطلاعات و گنجایش بسیار و دسترسی به دانش، امکاناتی را در سرتا سرجهان به وجود آورده است که دیگر نمیتوان انقلاب چهارم صنعتی را نادیده گرفت.
چه امکاناتی؟
پر واضح است که ارتباطی که میان مردم جهان به آسانی و از طریق تلفن همراه برقرار میشود. موجی از اطلاعات و دانش را در سرتا سرجهان رد و بدل میکند.همین جریان به تنهایی امکانی را فرهم میکند که ممکن است با پدیدار شدن پیشرفتهای فناوری در رشتههایی مانند هوش مصنوعی، روباتیک، همه چیز در شبکه، خودروهای خودکار، چاپ سه بعدی، فناوری نانو، بیوتکنولوژی، دانش مواد، ذخیره انرژی و محاسبات کوانتومی تغییرات شگرفی به وقوع بپیوندند که جهان را دچار تحولی عظیم و بزرگ میکند. جهان امروزی تحت تاثیر ابزارهایی ساده؛ اما کاربردی غیر ممکن هایی را ممکن کرده است. شاید در سالهای نه چندان کسی تصور نمیکرد که از طریق تلفن همراه مردم جهان بتوانند به این آسانی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. نرم افزارهایی که این ارتباطات را تسهیل کرده است در جهان نه تنها ارتباطات بلکه علم و دانش را دگرگون میکند. هوش مصنوعی دیگر به زندگی افراد وارد شده و خودروهی خودکار و بدون سر نشین، اینترنت اشیاء، هواپیماهای بدون سرنشین، نرم افزارهای کامپیوتری و موبایلی و موارد بسیاری از این قبیل جهانی را میسازد که باید انقلاب چهارم صنعتی را باور کند.این نرم افزارها گاهی در علم پزشکی و داروسازی هم وارد شده اند و در دنیای جدید با استفاده از الگوریتم داروهایی نوین تولید و تهیه می شوند.
- نویسنده : محمد قهرمانی کوشان