کانی مگ – توسعه هر بخش در صنایع مختلف به خصوص صنعت معدن نیاز به جذب سرمایه و بهرهگیری از تکنولوژی جهانی دارد تا با استفاده از مهندسی معکوس از ظرفیت نسبی منابع کشور به بهترین نحو استفاده شود و نوآوری بیشتری داشته باشیم. صنایع بزرگ مانند صنعت معدن نیاز به سرمایهگذاری خارجی دارند تا علاوه بر ورود منابع مالی عظیم در بخش تولید، باعث رونق بیشتر صنایع پایین دستی نیز شوند. با ورود محصولات معدنی به بورس کالا، قدرت این حوزه افزایش یافته و باعث جلوگیری از خام فروشی میشود و حتی موجب جذب سرمایههای بیشتری توسط بخش خصوصی میشود.
هادی حیدری، مدیر عامل یک شرکت معدنی معتقد است “محدود کردن اختیارات معدنداران نه تنها انگیزه آنها را برای ادامه کار میگیرد بلکه باعث افزایش مکرر تعطیلیهای معدن و متوقف کردن عملیاتهای زیرمجموعه آنها میشود. بارها و بارها شاهد این خبر بودم که در سطح استان خراسان حدود ۹۰۰ معدن تعطیل وجود دارد؛ این تعطیلیها به دلیل وجود قوانین دست و پاگیر و ایجاد ریسکهای فراوان برای معدنکاران و سرمایهگذاران است که با وجود خواب سرمایه فراوان، سود دهی آنها با مشکلات فراوانی همراه است.” در ادامه مشروح صحبتهای وی را میخوانید.
مهمترین چالش شما به عنوان یک فعال بخش خصوصی در حوزه معدن چیست؟
نا آگاهی مردمان بومی اطراف یک ناحیه معدنی یکی از بزرگترین مشکلات معدنکاران است، به طوری که اختلاف معدنکاران با معارضین محلی یک روستا یا یک شهر منجر به درگیریهای بلند مدت میشود. این درگیریها به به دلیل عدم آگاهی مردم آن ناحیه است و حاشیه پراکنیهای متعدد شدت این ناراحتیها را افزایش میدهد و منجر به درگیریهای شدیدتر میشوند؛ این اختلاف نظرها و ناراحتیها باعث افزایش مزاحمت در فعالیتهای معدنی، تهدید، تعطیل کردن محیط کارگاهها و غیره میشود.
مسئله بعدی مربوط به قوانین دست و پا گیر تصویب شده در دهههای اخیر، در زمینه معدن و منابع طبیعی، در کنار افزایش حقوق دولتی است؛ بدین معنی که با وجود شرایط سخت بهرهبرداری از معدن و کمبود امکانات، این قوانین دست و پای معدندار را بیش از بیش میبندد و انگیزه آنها را برای بهبود بهرهبرداری میگیرید. اگر بهرهبرداران معدن توان استفاده از فناوریهای نوین موجود در سطح جهان را داشتند یا حداقل میتوانستند از سوختهای ارزانتری استفاده کنند، توان کنار آمدن با این قوانین دست و پا گیر را داشتند.
محدود کردن اختیارات معدنداران نه تنها انگیزه آنها را برای ادامه کار میگیرد بلکه باعث افزایش مکرر تعطیلیهای معدن و متوقف کردن عملیات زیرمجموعه آنها میشود. بارها و بارها شاهد این خبر بودم که در سطح استان خراسان حدود ۹۰۰ معدن تعطیل وجود دارد؛ این تعطیلیها به دلیل وجود قوانین دست و پاگیر و ایجاد ریسکهای فراوان برای معدنکاران و سرمایهگذاران است که با وجود خواب سرمایه فراوان، سود دهی آنها با مشکلات فراوانی همراه است.
امسال سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین است، امید است راه فعالیتهای معدنی با برطرف کردن موانع صادرات و کاهش عوارضهای چندبرابر شده، هموارتر شود زیرا اگر معدنکار صادراتی انجام دهد ارزآوری آن وارد چرخه اقتصادی کشور میشود. بهتر است به جای دشمن دانستن معدنکاران از آنها حمایت کرد، تا در کنار سختیهای فراوان و به جان خریدن ریسکهای فراوان، در کنار دولت در چرخاندن چرخه اقتصاد کشور ارزش آفرین باشند. امیدوارم شاهد برطرف شدن مشکلات و دغدغههای معدنکاران باشیم و شاهد همکاریها و مساعدتهای خوبی از سوی وزارتخانهها و دولت محترم باشیم.
مزیت جذب سرمایهگذاران خارجی در حوزه معدن چیست؟ در ایران شرکتها برای جذب سرمایهگذاران خارجی با چه چالشهایی رو به رو هستند؟
باتوجه به اینکه معدنکاری از عمر بالائی برخوردار است، قطعاً استفاده طولانی مدت از ابزار آلات و ماشینهای بهرهبرداری منجر به مستهلک شدن و از بین رفت آنها میشود. در دنیا و در کشورهای پیشرفته از تجهیزات و ابزار آلات و سیستمهای به روز و جدیدی برای فعالیتهای معدنی خود استفاده میکنند. در کشورمان تلاشهایی در این زمینه شده است ولی به دلیل تحریمها و روابط سیاسی، هنوز نمیتوانیم از این سیستمها استفاده کنیم.
حدود پنج – شش سال کذشته در ملاقاتی که با گروههای چینی، عمانی و ترکیهای، در سازمانهای دولتی مانند ایمیدرو داشتم، به این گروههای خارجه سرمایهگذاری در پروژههای معدنی را دادم. با استفاده از فنون و روشهای جدید امروزه دنیای مدرن، که هنوز در کشورمان شناخته نشده است میتوانیم سرمایهگذاران بیشتری را به کشورمان جذب کنیم و از طریق مهندسی معکوس دروازههای نوآوری را به روی صنعت معدن باز کنیم. عدم کیفیت در پروازهای داخلی جزئی از دغدغههای افراد خارج از کشور است و آمار بالای سقوط هواپیماها موجب ایجاد این نگرانی در آنها شده است.
ورود سرمایهگذاران خارجی، علاوه بر افزایش جذب سرمایهگذار در پروژههای معدنی، موجب ارزآوری و ورود ارز به داخل کشورمان میشود. حذف مالیات از ارزهای وارده، از قانونهای امیدوار کنندهای است که اخیراً تصویب شده است.
چقدر کشورمان نیاز دارد تا تجهیزات استخراج معادن را به روز کند و تاکنون چقدر به سمت آن حرکت کرده است؟
از مهمترین دغدغههای استخراج از معادن میتوان به تهیه سوخت و بالا بودن قیمت ماشین آلات ایران، نسب به جهان، معارضین محلی، قوانین سخت و دست و پا گیر، سختگیریهای سازمان منابع طبیعی، راه سازی، تهیه برق صنعتی و عدم ورود تکنولوژیهای جدید به داخل کشور اشاره کرد. تهیه تجهیزات جانبی ماشین آلات با توجه به وارداتی بودن آنها به سختی انجام میشود؛ این تجهیزات در ایران تولید نمیشوند و اگر هم تولید شوند با درجه سه و قیمتهای بالا هستند.
ماشین آلات و سیستمهای حمل ونقل کشور مشکلات مخصوص به خود را دارند. ماشین آلات قدیمی همه دارای استهلاک سنگین و هستند و مصرف سوخت آنها بسیار بالا است. استفاده از سوختهای فسیلی بسیار پر هزینه است و بر این اساس ظرفیت تولید را کاهش میدهند. واردات ماشین آلات جدید و به روز و استفاده از هوش مصنوعی، سیستمهای کامپیوتری جدید و سیستمهای عیب یابی این دستگاهها، علاوه بر بهبود در عملیاتهای معدنی باعث کاهش نیاز به مصرف سوختهای فسیلی میشود. سیستم معدن کشورمان نیاز مبرم به حرکت به سمت نوآوریها دارد زیرا کشورمان در این زمینه، پیشرویهای کندی را در برنامهریزیهای دولتی و حکومتی دارد.
توجه به مسائل زیست محیطی و اجتمایی در فعالیتهای معدنی چه مزیتهایی را برای صاحبان معدن و بومیان مناطق به همراه دارد؟
اینکه عملیات معدنی باعث تخریب محیط زیست میشود امری واضح و انکار ناپذیر است. استفاده از سوختهای فسیلی به نوبه خود باعث آلودگی هوا میشود؛ اما همان طور که اشاره شد اگر این سوخت توسط ماشین آلات مستهلک باشد، قطعاً آلودگی بیشتری را به ارمغان میآورد. آلودگی هوا در کنار گرد و غبار در هنگام عملیات معدنی از دیگر عوامل آسیب به محیط زیست است؛ بنظر در این باره تنها راه، برای آسیب کمتر به محیط زیست این است که در یک پهنهی معدنی قسمتهایی که صد در صد حاوی مواد معدنی هستند، در کنار محیطهای مورد نیاز برای اسکان کارکنان و جادههای رفت آمد، شناسایی شوند و آن مقدار از پهنههای اکتشاف که از ذخایر معدنی تهی و فاقد استراتژی خاصی هستند به چرخه منابع طبیعی بازگردانده شوند.
بنده به عنوان مدیر عامل یک شرکت معدنی موافق هستم که قسمتی از درآمدهای معدنی صرف ایجاد فضاها سبز مثل درختاری و کاشت بوته شود. اخیراٌ قانونی تصویب شده است که یک در درصد از حقوق دولتی معادن را صرف مردمان بومی آن منطقه و روستاییان شود. امیدوارم همه ارگانهای مربوطه این قانون را به جدیت دنبال کنند و این یک در صد فقط صرف مردمان آن منطقه شود و وارد خزانه دولت نشود.
- نویسنده : عاطفه عبدالهی