کانی مگ-قبل از ریزش شدید بازار سرمایه در کشورمان، بسیاری از مردم دار و ندار خود را به این بازار تزریق کردند و به دنبال دریافت سودهای نجومی بودند. صف بلند کارگزاری‌ها و برگزاری دوره‌های شناخت بازار سرمایه در هر موسسه‌ای نشان از هجوم سرمایه‌ها و نقدینگی به این بازار داشت؛ اما همزمان با ریزش بازار بسیاری از مردم در اولین قدم سرمایه خود را از بورس بیرون کشیده و به سمت بازارهای دیگر رفتند. در این میان عده بسیاری متضرر و عده‌ای هم به سودهای کلانی رسیدند.
در دوره‌ای که تب سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بالا گرفته بود، بسیاری از کارشناسان هجوم نقدینگی را به این بازار خطرناک دانسته و هشدارهایی مبنی بر ریزش شاخص‌ها می‌دادند. دو سالی بازار سرمایه محلی برای جذب نقدینگی بود؛ اما دوری مردم و قهر سرمایه‌گذاران با بورس باعث شد تا نقدینگی از این بازار فاصله بگیرد.
کارنامه بازارهای مالی در یک سال گذشته نشان میدهد هر چند بازارهای سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مسکن رونق بیشتری نسبت به سایر بازارها داشته و نقدینگی بیشتری را جذب خود کرده‌اند، اما با تمام این تفاسیر بازار سرمایه در جذب نقدینگی‌ها مردم توفیق چندانی نداشته و بازهم نقدینگی راه بازارهای کاذب را در پیش گرفته است.
بر اساس آمار رسمی بانک مرکزی در سه ماهه نخست سال جاری رشد نقدینگی کاهش یافته؛ اما در رابطه با متغیرهای کلان اقتصادی آماری ارایه نشده است. واقعیت این است که بانک مرکزی در سال‌های گذشته، ضمن اعلام متغیرهای کلان اقتصادی همواره بانک مرکزی میزان پایه پولی را نیز در اختیار عموم قرار می‌داد؛ اما همزمان با کاهش نرخ نقدینگی در سه ماهه نخست سال، اطلاع دقیقی این متغیرها در دست نیست و آخرین سطح آن به اسفند ماه سال گذشته بر می گردد که برابر با ۶۰۲ هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده بود.
حال اینکه در ماه دوم فصل دوم سال، آمار دقیقی از میزان رشد نقدینگی در کشور توسط بانک مرکزی اعلام نمی‌شود. واقعیت‌های اقتصادی نشان میدهد که نقدینگی این روزها، دوباره در اوج می‌درخشد و همین موضوع باعث شده است که تمامی بازارهای مالی کشور از سرعت رشد نقدینگی عقب بمانند. بی‌شک بازار سرمایه هم از سایر بازارهای مالی مستثنا نیست و نقدینگی موفق به ربودن گوی سبقت از بازار سرمایه هم شده است.
آمارها نشان میدهد که بازار سرمایه هم مانند سایر بازارهای مالی نتوانسته است، با سرعت نقدینگی رشد پیدا کند. این واقعیت است که در میان بازارهای مالی، تنها بازارهای سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع درآمد ثابت و بازار مسکن هرچند بخشی از نقدینگی را جذب کرده‌اند اما بازهم راه زیادی تا رسیدن به آهنگ رشد نقدینگی دارند. نقدینگی در سال ۱۴۰۰که ۳۷۰۰ همت بود در حال حاضر از مرز ۵۱۰۰ همت نیز گذشته است. همین موضوع نشان میدهد که خروج سرمایه‌ها از بازارهای مختلف بی دلیل نیست.
بر اساس آمارهای رسمی در چند وقت اخیر نزدیک به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه خارج شده است.همین موضوع فعالان بازار را به واکنش واداشته است. خروج سرمایه از بازارها سیلی از نقدینگی در بازارهای کاذب به وجود می‌آورد.
مدیران بورس وضعیت این بازار را چندان هم وخیم نمی‌بینند. زیرا بر اساس آمار،براساس آمارهای سازمان بورس و اوراق بهادار، ارزش بازار سهام در یک سال منتهی به پایان خرداد ۱۴۰۱ از ۴۶ میلیون و ۶۵۲ هزار میلیارد ریال به بیش از ۶۱ میلیون میلیارد ریال رسیده است، اما بخش اعظمی از نقدینگی از این بازار خارج شده است.
در نتیجه می‌توان گفت سرمایه‌گذاران دیگر تمایل چندانی به حضور در این بازار مهم مالی ندارند. یکی از بزرگترین آسیب‌ها و تعبات خروج نقدینگی از بازار سرمایه، رشد نقدینگی در بازارهای کاذب خواهد بود. سال‌هاست که صحبت از تامین نقدینگی مورد نیاز صنعت معدن از بازار سرمایه می‌شود؛ اما صنعت معدن و صنایع وابسته حتی در دوران اوج بازار سرمایه هم نتوانستند، پرفروغ باشند و بخشی از چالش‌های تامین مالی خود را در این بازار برطرف کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یکی از ابزارهای مالی بودند که می‌توانستند به عنوان ناجی برای صنعت معدن و حل مشکلات تامین مالی آن عمل کنند. این صندوق‌ها در یک سال اخیر نسبت به سایر بخشهای بازار سرمایه وضعیت بهتری داشتند؛ اما با این حال بازهم نتوانسته‌اند در جذب سرمایه‌های سرگردان موفق چندانی را به دست آورند. بر اساس اعلام رسمی سازمان بورس، ۹۰ صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به طور مرتب در حال تغییر هستند. بر اساس آمارهای سازمان بورس و اوراق بهادار، ارزش دارایی این صندوق‌ها در یک سال گذشته از ۳ میلیون و ۳۶۵ هزار میلیارد ریال به ۴ میلیون و ۵۹۸ هزار میلیارد ریال رسیده است. بر این اساس، ارزش دارایی این صندوق‌ها تنها در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد امسال افزایش یافته است.
تمامی آمارها و رشد چشم‌گیر نقدینگی در کشور نشان از نبود یک محیط امن برای سرمایه‌گذاری در کشور است. بازارهای مالی در دوره‌ای به اوج و دوره‌ای هم به رکود می‌روند. همین سقوط و صعودها باعث می‌شود تا روز به روز اعتماد مردم به سرمایه‌گذاری در بازارها از دست برود و بالش‌های خانه جای خود را به بازارهای مالی بدهد. در حال حاضر بازار سرمایه به عنوان یکی از شفاف‌ترین و شاید مهمترین بازارهای مالی کشور هیچ بخت و اقبال بلندی در میان سرمایه‌گذاران و صاحبان نقدینگی ندارد.
- نویسنده : جعفرگودرزی
