کانی مگ، جعفر گودرزی- بر اساس تحقیقات انجام شده توسط موسسه مکنزی کشور ایران در دسته متنوع ترین اقتصادهای جهان قرار می‌گیرد. بی‌شک صادرات به عنوان یکی از ارکان مهم نظام اقتصادی کشورها توان پایداری هرکشور را بالاتر می‌برد. به طور کلی هر کشوری بر اساس میزان صادرات خود مقاومت می‌کند زمانی که رقم صادراتی […]
کانی مگ، جعفر گودرزی- بر اساس تحقیقات انجام شده توسط موسسه مکنزی کشور ایران در دسته متنوع ترین اقتصادهای جهان قرار می‌گیرد. بی‌شک صادرات به عنوان یکی از ارکان مهم نظام اقتصادی کشورها توان پایداری هرکشور را بالاتر می‌برد. به طور کلی هر کشوری بر اساس میزان صادرات خود مقاومت می‌کند زمانی که رقم صادراتی کمتر از رقم وارداتی باشد آن کشور وام‌دار کشورهای خارجی می‌شود.در سال ۱۴۰۰ آمار حاکی از افزایش رشد صادرات محصولات غیر نفتی کشور داشت. با این توصیف، زمان جدایی اقتصاد کشور از نفت فرا رسیده و سایر محصولات و صنایع مانند معدن و صنایع معدنی می‌توانند سهم قابل توجهی در تجارت خارجی داشته باشند. حمیدرضا صالحی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران معتقد است« هنوز شرایط لازم برای توسعه صادرات محصولات غیر نفتی چندان مهیا نشده است و تجارت خارجی در کشورمان از نبود مدیریت رنج می‌برد.» در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
توسعه صادرات محصولات غیر نفتی یکی از مباحث مهمی است که دولت‌ها در سال‌های مختلف به دنبال آن بودند. شما به عنوان یک فعال بخش خصوصی در این زمینه با چه مشکلات و چالش‌هایی رو به رو هستید؟
افزایش صادرات محصولات غیر نفتی نیاز به یک برنامه مدون و مانع‌زدایی‌های جدی دارد. کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی تمایل بسیاری برای توسعه صادرات محصولات و کالاهای غیر نفتی دارند؛ اما شرایط صنایع در کشور چندان مطلوب نیست.
برای مثال، چالش‌های نظام بانکی در سال‌های اخیر به کم رونقی تولید و به مراتب کم رونقی صادرات دامن زده است. در مورد بحث پشتیبانی مالی و بانکی می‌توان به اعطای تسهیلات بانکی تحت قالب فاینانس یا سرمایه در گردش یا تامین منابع مالی به صورت‌های مختلف _(پیش از حمل، پوشش یا پس از حمل)_ یا مواردی این‌چنینی که تحت عنوان فـایـنـانـس مـطـرح مـی‌شود،اشاره کرد. همچنین پوشش و اعطای ضمانتنامه‌های مـخـتـلـف برای شرکت در مناقصه، _حسن انجام کار، کسور وجه‌الضمان، پیش پرداخت و… باید انجام شود.
اقتصاد کشور نباید تنها بر اساس جذب سرمایه‌گذار خارجی بنا شود؛ حمایت از فعال اقتصادی داخلی و مهیا کردن شرایط فعالیت برای کارآفرینان منجر به توسعه اقتصادی می‌شود.
باید توجه داشت که اقتصاد کشور در بخش صنایع کوچک و متوسط با مشکل جدی رو به رو است در سال‌های اخیر فشار تحریم‌ها و مشکلات جدی اقتصادی بیش از هر بخشی صنایع کوچک مولد را تحت تاثیر قرارداده است. برای تقویت مقاوم سازی اقتصاد و همچنین برون رفت از رکود عمیق اقتصادی نیاز جدی به احیا وبازسازی واحدهای تولیدی صنعتی کوچک و متوسط وجود دارد.
همین معادن کوچک مقیاس که ظرفیت استخراج مواد معدنی بسیاری دارند به دلیل نبود حمایت‌ها و نبود شرایط مناسب برای فعالیت رو به تعطیلی گذاشته‌اند. اگر این بخش فعال شود، می‌توانیم شاهد رشد صادرات محصولات غیر نفتی باشیم.
به عبارت دیگر تقویت تولید داخلی علاوه بر اینکه بیشتر مشکلات کشور از جمله مشکلات اقتصادی را حل می‌کند، بلکه مواردی مانند کم شدن وابستگی، افزایش اشتغال، رونق اقتصادی، کم شدن رکود، کم شدن بیکاری و بسیاری از معضلات اقتصادی را در پی دارد.
یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار برای صادرات محصولات غیر نفتی، بحث تسهیلات و پشتیبانی بانکی است، برای مثال بخش قابل توجهی از پروژه‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی در دنیا، با حمایت فاینانس‌های بانکی صورت می‌گیرد. متاسفانه این شرایط برای کارآفرین و فعال بخش خصوصی کشورمان مهیا نشده است.
برای توسعه صادرات محصولات غیر نفتی توسط بخش خصوصی چه زمینه‌هایی باید فراهم شود؟
یکی از عوامل مهم در بالا بردن رشد اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار، امنیت سرمایه‌گذاری همراه با وجود قوانینی با ثبات نسبی برای دست اندرکاران بخش خصوصی کشور است.
یکی از مهمترین عوامل موثر در امر سرمایه‌گذاری و توسعه کشور، توجه خاص به بخش عمران و خدمات فنی و مهندسی است. در حال حاضر بیشترین فشارها در زمینه مطالبات فراوان بخش خصوصی از دولت به دوش این گروه بوده و تا کنون دستگاه‌های اجرایی تمام انتظارات بخش خصوصی را بی‌پاسخ گذاشته‌اند.
با کم شدن اعتبارات عمرانی و واگذاری پروژه‌های دولتی به شرکت های دولتی ،شبه دولتی،نظامی وعدم تزریق به موقع منابع مالی در بخش بودجه‌های عمرانی از سوی دولت، باعث طولانی‌شدن اجرای پروژه‌ها شده است. بدیهی است ضرر و زیان ناشی از آن، کشور را دچار مشکل کرده و به جز مشکلات اقتصادی، از نظر اجتماعی نیز اعتماد به توانایی متخصصان ایرانی را خدشه‌دار می‌سازد.
در چند سال اخیر به دلیل عدم وجود سرمایه‌گذاری برای فعالیت‌های جدید چه سرمایه داخلی و چه سرمایه خارجی، عدم امکان ارتباط با دنیای خارجی به دلیل وجود تحریم‌ها و عدم امکان فعالیت چشمگیر در بازارهای خارجی، نبود مشوق‌ها و جوایز صادراتی ،روان نبودن گرفتن ضمانتنامه و ورود به بازارهای خارجی به دلیل نبود پشتیبانی مالی از طرف دولت و بانک‌ها ادامه مسیر را برای فعالان بخش خصوصی سخت‌تر کرده است. در چنین شرایطی توسعه صادرات محصولات غیر نفتی توسط بخش خصوصی محقق نمی‌شود.
بخش خصوصی از چه روش‌هایی میتواند شرایط رشد صادرات محصولات غیر نفتی را فراهم کند؟
بخش خصوصی و کارآفرینان دغدغه‌های حمایتی دارند. برای مثال در صنعت معدن چالش نبود ماشین‌آلات و یا تجهیزات روز دنیا باعث شده است که عملیات معدنکاری با مشکل مواجه شود.
اگر سهم استخراج در معادن افزایش پیدا کند و معادن کشورمان از فرآوری مواد معدنی بهره‌مند باشند. علاوه بر کاهش خام‌فروشی شاهد افزایش چشمگیر تولید محصولات معدنی و در ادامه حضور در بازارهای بین‌المللی خواهیم بود. محصولات معدنی می‌توانند سهم قابل توجهی در صادرات محصولات غیر نفتی داشته باشند.
در بحث صادرات کشورمان با معضلی به نام نبود مدیریت تجارت خارجی مواجه است. مسئله مدیریت پروژه‌ها در کشورهای خارجی هم هر روز از میزان صادرات خدمات فنی مهندسی کشورمان به کشورهای همسایه کم می‌کند.
باید توجه داشت که هر بحرانی میتواند تبدیل به فرصت و یا تهدید شود اگر صادرات را به یک درخت تشبیه کنیم ریشه‌های این درخت در داخل کشور ریشه دوانده و شاخ و برگ‌های آن در بازارهای خارجی به فروش می‌رسد با تقویت ریشه‌ها شاخ و برگ‌های بیشتری در بازاهای خارجی سبز می‌شوند. رسیدگی به نظام کسب و کار و ارتقاء رتبه آن در برنامه‌های اقتصادی و کاستن از مشکلات بنگاه‌های اقتصادی یکی از برنامه‌هایی است نیاز مبرمی به توجه دولت دارد.
با حل مشکل تامین مالی صنایع می‌توان به توسعه صادرات محصولات غیر نفتی امیدوار بود؟
باید تمامی شرایط صادرات محصولات غیر نفتی فراهم شود. با این حال نظام بانکی هم میتواند با سرمایه‌گذاری و حضور مستقیم در پروژه‌ه پیمانکاران و بنگاه‌های اقتصادی را به شیوه جدید همراهی کند. کشورمان توانایی این را دارد که مدیریت انرژی منطقه را در دست بگیرد.
