کانی مگ-«کارگران معدن به دلیل عدم دریافت حقوق و دستمزد دست به اعتراض زدند»، «حادثه در معدن جان کارگران را گرفت»«بیماری‌های مزمن کارگران معادن را از پا در می‌آورد»، «بیمه‌های معدنی برای کارگران معادن ناکارآمد هستند» اینها جملاتی هستند که سال‌های زیادی است که به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل می‌شود و نهایتا نتیجه‌ای جز مُسکن‌های موقتی ندارد.
هرساله در مناسبت‌های مختلف کارگران به صدر اخبار صعود می‌کنند و با اتمام روز به پایین کشیده می‌شوند. آغاز هفته کار و کارگر دوباره بهانه‌ای است تا رنج کارگران معادن یادآوری شود.
کارگران معادن در تمام دنیا به سخت کوشی و کار سنگین شهره هستند؛ اما نبود حمایت‌ها، دستمزدهای اندک، مشکلات معیشتی، تهدیدهای زیست محیطی، بیمارهای مزمن حاصل از فعالیت معدنکاری همگی باعث عدم رشد نیروی انسانی در این زمینه شده است.
بر اساس اعلام رسمی ایمپاسکو حدود ۸۰درصد از حوادث معدنی در معادن زغال سنگ به خصوص معادن کوچک اتفاق می‌افتد. از آنجایی که بر اساس قانون ایمنی معادن، در معادنی که حداقل ۲۵ نفر کارگر فعالیت می‌کنند، باید یک مسوول ایمنی و یک مسوول بهداشت حرفه‌ای وجود داشته باشد، مدیریت و پیش بینی خطرات و حوادث باید در سطح بالایی انجام شود. واقعیت این است که معادن بخش خصوصی که عمدتا کوچک و متوسط با ظرفیت تولید پایین هستند و سهم کمی از استخراج دارند، این چنین نیست و ۸۰ درصد حوادث در این معادن اتفاق می‌افتد.
چندسالی است که توجه به صنعت معدن از سوی مدیران دولتی بالا گرفته است. بیشتر معدن‌داران با حضور در جلسات مختلف از مشکلات و مصایب خود می‌گوید؛ اما همچنان معدنکاران و کارگران معادن در حاشیه قرار دارند در حالی که اگر این افراد نباشند استخراج یک معدن ممکن نیست. توجه به سلامت کارگران معادن در حد پایینی قرار دارد. کمبود امکانات و تجهیزات لازم و نبود ایمنی برای فعالان باعث آسیب فراوان به سلامتی آن‌ها می‌شود. در صورتی که خدمات درمانی ناچیزی هم برای کارگران معادن در نظر گرفته نمی‌شود.
واقعیت این است که سهم مرگ کارگران در معادن ایران بالاست؛ اما آمارها همچنان گویای واقعیت‌ها نیست. بررسی‌ها نشان میدهد، اولین و اساسی‌ترین علت افزایش میزان حوادث معدنی منجر به مرگ کارگران، خصوصی‌سازی معادن و واگذاری امر اکتشاف و استخراج به پیمانکاران سودجو و کارنابلد است. البته معادن بزرگ دولتی هم در صدر حوادث قرار دارند؛ اما در معادن کوچک مقیاس به دلیل توجه بیش از حد به موضوع صرفه اقتصادی با جان کارگران بازی‌های مرگ باری می‌شود.
وقتی دست حمایت دولت از سر صنایع مادر از جمله معادن کوتاه شود و هر بخش از کار به یک پیمانکار سپرده شود، معلوم است که در این میان، جان کارگران زحمتکش معادن، به بازیچه گرفته می‌شود. علت بعدی اما گران شدن تجهیزات ایمنی در پی گرانی ارز و دلار و تحریم‌هاست که موجب می‌شود کارفرمایان وقتی دو دوتا چهارتا می‌کنند، خیلی ساده به این نتیجه برسند که نمی‌صرفد برای جان کارگر، مایه بگذارند و هزینه کنند!
افزایش هزینه‌های ایمنی و استفاده از روش‌ها و تکنولوژی‌های روز دنیا در زمینه بهداشت ایمنی برای معادن کوچک و خصوصی صرفه اقتصادی ندارد، در نتیجه اولین تصمیم مدیران و بهره‌برداران برای صرفه جویی، جان کارگران را نشانه می‌رود.
کارگران حداقل‌بگیر، کارگران زحمتکش و جورکش که در راهروهای تنگ و سربسته معادن جان می‌سپارند و نامشان فقط نصف روز یا حتی چند ساعت، در میانه‌ی خبرهای روز می‌ماند و سپس به سادگی محو می‌شود، چه سهمی از هفته کارو کارگر می‌برند!
- نویسنده : فهیمه اکبری صحت، روزنامه نگار اقتصادی
