کانی مگ، جعفر گودرزی- در حال حاضر معادن کشور با چالش‌ها و مشکلات متعددی رو به رو هستند. مشکلات تامین مالی، عدم موفقیت در بازارهای جهانی، مشکلات حاصل از معارضان محلی، تحریم‌های بین‌المللی، چالش‌های سرمایه‌گذاری، عدم توفیق در تامین ماشینآلات مورد نیاز و … از مهمترین مشکلاتی است که معادن کشور را با مشکل رو […]
کانی مگ، جعفر گودرزی- در حال حاضر معادن کشور با چالش‌ها و مشکلات متعددی رو به رو هستند. مشکلات تامین مالی، عدم موفقیت در بازارهای جهانی، مشکلات حاصل از معارضان محلی، تحریم‌های بین‌المللی، چالش‌های سرمایه‌گذاری، عدم توفیق در تامین ماشینآلات مورد نیاز و … از مهمترین مشکلاتی است که معادن کشور را با مشکل رو به رو کرده است. شهریار شعبانی، دبیر کمیسیون معادن اتاق بازرگانی اصفهان در گفتگو با کانی مگ از مسیر پرفراز و نشیب فعالان بخش خصوصی در حوزه معدن و صنایع معدنی می‌گوید. در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
باتوجه به تحریم‌های بین‌المللی و مشکلاتی که برای تامین مالی برای ورود ماشینآلات به روز به بخش معدن پیش آمده است، چگونه می‌توان این چالش‌ها را برطرف کرد؟
معادن به عنوان تامین کننده مواد اولیه صنایع معدنی کشور، نقش مهمی در پیشبرد اهداف صنعت و اقتصاد کشور دارند. در صورتی که برنامه‌ای برای بهبود روند فعالیت معادن در پیش گرفته نشده و طرح نوسازی و بهبود ماشینآلات موجود در کشور انجام نشود، در آینده‌ای نه چندان دور دچار مشکل خواهیم شد.
در اهداف سند توسعه ۱۴۰۴ جایگاه ویژه‌ای برای معادن در نظر گرفته شده است. اگر این بخش از صنعت از توسعه و تجهیز ماشینآلات مورد نیاز بهره‌مند نشود، بی‌شک تحقق اهداف سند چشم‌انداز توسعه هم غیر ممکن خواهد بود.
نتایج فرسودگی و عدم به روز رسانی ماشینآلات در معادن بر کدام بخشهای بیشتر تاثیر می‌گذارد؟
ماشینآلات در تمامی بخشهای یک معدن کاربرد دارند. نمی‌توان یک بخش را مستثنا دید. توسعه معادن، استراتژی اصلی مدیریت معادن است که در گرو حل مشکلات گریبانگیر این بخش نظیر گرانی ماشینآلات و تجهیزات معدنی است.
فقدان و گرانی تجهیزات و ماشین آلات معدنی از جمله موانع توسعه فعالیت‌های معدنی بوده که گریبانگیر بخش خصوصی نیز شده است. فرسودگی ماشینآلات معدنی باعث افزایش هزینه‌های معدنکاران شده است؛ بنابراین این امر مستقیمابر قیمت فروش ماده معدنی تاثیر می‌گذارد.
راه‌حل چیست؟
ورود تکنولوژی‌های جدید به کشور برای ساخت ماشینآلات جدید برای معادن و صنایع معدنی یک نیاز جدی در این حوزه است. همانطور که اشاره کردم معادن در نبود ماشینآلات روز با مشکل فروش ماده معدنی رو به رو می‌شوند. حال تصور کنید در این شرایط چه مشکلات صادراتی برای بخش معدن و صنایع معدنی کشور به وجود می‌آید.
ﺻﺎدرات ﯾﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺎزارهای ﺧﺎرﺟﯽ و ﺑﻴﻦالمللى در راﺳﺘﺎی ﻓﺮوش ﮐﺎﻻهای داخلى همیشه ﻋﻨﺼﺮی ﻣﻮﺛﺮ و کلیدى در ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺳﺘﻔﺎده بهینه از ظرفیت های ﺗﻮﻟﻴﺪی و ﺻﺎدراﺗﯽ هر ﮐﺸﻮری ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود. ﭼﺮا ﮐﻪ درصورت شکل گرفتن ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺑﻴﻦالمللى در اﻗﺘﺼﺎد ﮐﺸﻮری، می‌توان ظرفیت‌های ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده و راﮐﺪ را ﺑﻪ ﮐﺎر گرفت و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻇﺮﻓﻴﺖهای اﺷﺘﻐﺎل، آﺛﺎر واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ رﮐﻮد و ﻣﺤﺪودﯾﺖها را ﻧﻴﺰ ﮐﻤﺮﻧﮓ ﺗﺮ کرد.
ﺑﺎ اﯾﻦ توصیفات و ﺑﺎ توجه ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺳنگ‌های ﺗﺰﯾﻴﻨﯽ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﺰﯾﺖها و ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞهای ﺑﯽ ﺑﺪﯾﻞ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﯾﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪای در کشورمان هستند. همین اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ شده ﺗﺎ شاهد ﺑﺎزه ﮔﺴﺘﺮده‌ای از ﺣﻴﺚ ﺗﻨﻮع ﺟﻨﺲ و رﻧﮓ در اﯾﻦ موهبت الهى و ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﺎﻏﻞ ﮔﺴﺘﺮده در ﺑﺨﺶ ﻣﻌﺎدن و ﻓﺮآوری ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎﺷﻴﻢ.
با این توصیفات در نبود سیاستگذاری و آﯾﻨﺪهﻧﮕﺮی ﻻزم این بخش نه تنها بازارهای بین‌المللی را از دست داده است، بلکه در بازارهای داخلی هم توفیق چندانی نداشته است. زمانی که بخش قابل توجهی از تولیدات کشور به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌شود و در نبود تکنولوژی فرآوری اصل فراموش شده محصولات معدنی است. نمی‌توان چشمی به بازارهای بین‌المللی داشت.
در نهایت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز بازارهای ﺑﻴﻦالمللى و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﭘﺬﯾﺮی اﻗﺘﺼﺎدی،ﺟﺬب و رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری، ﻧﻮﺳﺎزی و ﻧﻮﯾﻦ ﺳﺎزی ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺧﻄﻮط ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزی ﻣﺤﺼﻮل نهایی ﺑﺮ اﺳﺎس معیارهای جهانی و ورود ارز ﺑﻪ داﺧﻞ ﮐﺸﻮر یک الزام برای فعالان این بخش به شمار می‌رود.
چه مشکلاتی در حوزه قوانین تبدیل به سدی در برابر فعالیت معدنی شده است؟
خوشبختانه قانون معادن در مجلس در حال بازبینی است؛ اما در قوانین باید تمامی ابعاد مشکل دیده شود. برای مثال معارضان محلی یکی از مشکلاتی است که فعالیت معدنی با آن رو به رو است.توجه داشته باشید که در رابطه با اکتشاف معادن و با توجه به این که جزو ۱۰ کشور نخست دنیا در این بخش هستیم، هنوز وضعیت ما نسبت به کشورهای دیگر مناسب نیست.
در بخش اکتشافات نیاز به تکنولوژی‌های روز، قوانین مانع‌زدا و فناوری‌های جدید هستیم. باید تمامی مشکلات از دید معدنکاران و افراد محلی دیده شده و پس از آن برای مدون سازی قانون تصمیم گرفت. امروز شاهدیم بومی‌ها و معارضان محلی از فعالیت معادن جلوگیری می‌کنند.
معارضان محلی در بسیاری از مواقع فعالیت معادن را با مشکل رو به رو می‌کنند و آن را تا مرز تعطیلی می‌برند. این مسائل به ضرر فعالیت‌های معدنکاری در کشور است. موانع به وجود آمده توسط معارضان محلی باعث می‌شود در بسیاری از مواقع معدنکاران بخش خصوصی دست از فعالیت بکشند.
آیا چالش‌های زیست محیطی و دغدغه‌های حاصل از آن باعث به وجود آمدن چنین مشکلی نمی‌شود؟ آیا تمامی معادن مراتب اصولی را در بحث محیط زیست رعایت می‌کنند؟
چشم‌پوشی از چالش‌ها و مشکلات زیست محیطی بدون شک مشکل آفرین است. حتی در کوتاه مدت هم میتواند یک منطقه جغرافیایی را با مشکل رو به رو کند؛ اما باید توجه داشت که نهادهای ناظر و قانونی در کشور وجود دارند و معارضان محلی می‌توانند مستندات خود را به آن‌ها تحویل دهند.
در بیشتر مواقع معارضان محلی خود اقدام به ممانعت از فعالیت معدنکاران می‌کنند. امروز در لزوم حفظ و صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست هیچ شکی نیست. بدون شک معدنکاران هم علاقه‌ای به تخریب محیط زیست و آسیب زدن به آن ندارند. باید به صورت جدی برای این چالش چاره‌ای اندیشید.
اما سخن پایانی؟
دستیابی به دانش فنی نیاز امروز صنایع معدنی کشور است. معادن دانش بنیان باید محور توسعه‌ای قرار گیرند. هرچند دانش فنی از طریق اینترنت یا مطالعات کتابخانه ای قابل اکتساب است، اما نمی‌توان تجربه را به این طریق کسب کرد؛ در این زمینه نیازمند گسترده تر کردن ارتباطات با خارج از کشور، دانشگاه‌ها و مراکز تحققاتی هستیم. معادن دانش بنیان می‌توانند به یک مورد مطالعه‌ای برای دانشجویان و علاقمندان به این صنعت تبدیل شوند.
