کانی مگ-صنایع کشور به عنوان بازوان اقتصاد ایران، نقش پررنگی در زمینه پویایی اقتصادی در کنار نفت به عنوان مهمترین محصول صادراتی، ایفا می‌کنند. در این میان می‌توان نقش صنعت فولاد و ذوب را به واسطه توسعه مناسب در چارت صنعتی و اقتصادی کشور، زیرساخت قوی و کیفیت و تنوع مناسب برای رفع نیاز داخل و اقبال بازارهای جهانی، پررنگ‌تر دانست.
در سال‌های اخیر یکی از مشکلات عمده صنعت فولاد کشور، تامین انرژی برای افزایش تولید و صادرات بوده است. مسئله تامین برق در فصول گرم سال و گاز طبیعی در سرما که میتواند باعث کاهش تولید، افزایش قیمت، از دست دادن مشتریان خارجی و رکود این صنعت پویای کشور شود.
به نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت سیزدهم و افزایش نرخ جهانی محصولات فولادی به سبب جنگ روسیه و اوکراین، وضعیت تولید فولاد افزایش داشته است و به استناد آمار انجمن جهانی آهن و فولاد، در حالی که تولید در اولین تولید کننده فولاد یعنی کشور چین ۵/۱۰ درصد کاهش داشته است و در کل دنیا با افت ۸/۶ درصدی تولید مواجه شده است. آمار تایید می‌کند که تولید فولاد در کشور در سه ماهه نخست سال میلادی به ۷ میلیون تن رسیده است.
بنابراین در زمانی که به نظر م رسد حال تولید در بخش فولاد و همچنین حال صادرات در این بخش نسبت به دو سال گذشته مناسب است، با نزدیک شدن به فصول گرم سال بیش از پیش مسئله محدودیت‌های توزیع برق در صنعت حائز اهمیت می‌شود. این در حالی است که اکثر فولادسازان مطرح کشور با توجه به دولتی بودن و سود مناسب صادرات محصولات خود، به فکر نیروگاه‌های اختصاصی و مشارکت در احداث نیروگاه‌های محلی افتاده‌اند تا کمبود انرژی در شبکه سراسری را برای خود مرتفع کنند.
در این میان برای نمونه مجتمع فولاد خوزستان غیر از عملیات احداث نیروگاه اختصاصی، ۵۰۰ مگاوات از ۱۰هزار مگاوات برق ظرفیت جدید نیروگاهی جدید در جنوب کشور را بر عهده گرفته است. فولاد مبارکه اصفهان غیر از تامین ۲۰۰مگاوات از برق توسط نیروگاه اختصاصی خود در حال اجرای عملیات احداث نیروگاه سیکل ترکیبی است که میتواند حدود هزار مگاوات برق برای مجتمع ایجاد کند. ذوب آهن اصفهان نیز حدود ۱۰۰درصد برق مورد نیاز خود را از طریق نیروگاه اختصاصی مجموعه که بالغ بر ۲۲۰مگاوات برق تولید می‌کند را تامین خوهد کرد. همچنین صنعت برق کشور در پایان سال گذشته اجرای عملیات تعمیرات نیروگاه‌های برقابی و همچنین اضافه شدن نیروگاه‌های جدید که حدود ۱۵۰۰مگاوات را وارد مدار خواهد کرد، را در دستور کار قرار داده‌اند تا بتوانند بخشی از خاموشی‌های صنعت در سال گذشته را حذف کنند.
از سوی دیگر وزارت صمت و ایمیدرو در دستور کار جدید خود در شرایط احتمالی خاموشی برق، راهکارهایی را برای حمایت از تولید پیش بینی کرده‌اندکه به موجب آن روند افزایشی عرضه‌ها در بورس کالا تداوم یابد. بر این اساس دستورالعمل افزایش حداکثری تولید به واحدهای صنعتی به خصوص فولاد ابلاغ شده است. با اینکه از ابتدای سال محدودیت‌های برق صنایع بزرگ از جمله فولادسان در حال ابلاغ است که عدم سرمایه گذاری کافی در حوزه زیرساخت مساله ساز شده است و به یکی از بزرگترین چالش‌های صنایع بزرگ بالادست فولاد، آلومینیوم، مس، روی و سیمان در سه سال آینده تبدیل خواهد شد. ابلاغیه های وزارت نیرو در محدودیت برق صنایع بزرگ و لزوم رعایت پیک مصرفی در زمان اوج مصرف سال ۱۴۰۱ در حال ارسال به واحدهای فولادی است و قرار است مصرف برق در ماه‌های خرداد، تیر و شهریور به نصف کاهش یافته و در مرداد ماه نیز بنگاه‌ها به طور کامل متوقف شوند. این مسئله نه تنها تعادل عرضه محصول‌ها در رینگ‌های فولادی را بهم می‌زند، بلکه باعث می‌شود معاملات در بورس اوراق بهادار هم با چالش مواجه شود، جایی که افت نمادهای بورسی زمینه ادامه اصلاح شاخص را به وجود می‌آورند.
به دلیل قیمت گذاری دولتی و نبود سرمایه گذاران بخش خصوصی در صنعت برق، متاسفانه این صنعت متناسب با نیاز و افزایش تقاضا، رشد نکرده و همین امر موجب شده است که در فصل‌های گرم سال همواره شاهد خاموشی‌های گسترده در کشور باشیم. در کاستی‌های انرژی نخستین صنعتی که مورد هدف قرار می‌گیرد و قربانی می‌شود، صنعت فولاد است در حالی که این صنعت مقصر کمبود انرژی نیست و راه حل را جای دیگری باید جست و جو کرد. با کاهش تولید دوباره فولاد به دلیل محدودیت تامین انرژی، انتظار می‌رود علاوه بر اینکه به اهداف تعیین شده در سند چشم انداز برای صنعت فولاد کشور نرسیم، جایگاه دهمی کشور نیز به خطر افتد. از این رو دولت باید سیاست‌هایی را به کار گیرد که قطعی برق واحدهای صنعتی کمترین اثر منفی در بورس کالا و حتی بورس اوراق بهادار داشته باشد.
- نویسنده : علیرضا صرفه‌جو، روزنامه نگار حوزه معدن و صنایع معدنی
