چالش‌های مدیریتی انقلاب صنعتی چهارم!

کانی مگ، محمد قهرمانی کوشان-واحدهای تولیدی باید همکاری خوبی میان فروش و چرخه تولید ایجاد کنند و برای جلب رضایت مشتریان چرخه خود را تکمیل کنند، روندی که می‌توان از آن به‌عنوان یکی از عوامل تحقق انقلاب صنعتی یاد کرد.

انقلاب صنعتی چهارم تصویر پیچیده‌ای ندارد

نباید تصور عجیب و پیچیده‌ای نسبت به انقلاب صنعتی چهارم داشت؛ اما در انقلاب صنعتی چهارم تغییرات با سرعت و شدت بسیار زیادی انجام می‌شوند و این موضوع منجر به ایجاد شکل تازه‌ای از هوش، دانش و شایستگی در تولید محصول، ارائه محصول به مشتری، بازاریابی و فروش و حتی تبلیغات هم می‌شود. برای درک بیشتر انقلاب صنعتی چهارم باید اهداف کلاسیک، صلاحیت‌ها و شایستگی‌های جدید را بررسی کرد.  

اهداف و شایستگی‌ها جدید در انقلاب صنعتی چهارم

انقلاب صنعتی چهارم بر بستر داده‌های بزرگ، اینترنت اشیاء، پرینترهای سه بعدی و چهار بعدی، تکنولوژی‌های ساختاری و … شکل گرفته است. این بسترها باعث قوت گرفتن انقلاب صنعتی چهارم شده که مدل‌های تازه‌ای از کسب و کار را به ما ارائه می‌دهد. به عبارتی دیگر باید گفت دنیای انقلاب صنعتی چهارم دنیای کسب و کارهایی با مدل‌های جدید است. بدون شک کسب و کارهای جدید با هدف‌های متفاوتی شکل می‌گیرند که مهمترین آن‌ها ایجاد شایستگی و بهبود کیفیت در شرایط گوناگون است. این شرایط به انسان‌ها توانایی‌های تازه‌ای مانند نوآوری بیشتر، ارتباطات بهتر و بیشتر با مشتریان، انعطاف‌پذیری و … را می‌دهد. در انقلاب صنعتی چهارم داده‌های بزرگ بازوی راست تیم‌های تحلیلگر هستند. البته رسانه‌ها هم به عنوان ابزار اصلی به کار گرفته می‌شوند.

تحلیلگران با استفاده از همین داده‌ها فرصت‌های کسب و کار جدید را با پتانسیل رشد و درآمد قوی شناسایی کرده و با تحقیق نسبت به استحکام و توسعه آن اقدام می‌کنند. گاهی داده‌ها می‌توانند تولید و توزیع را  تجزیه و تحلیل و  برای طیف گسترده‌ای از مشتریان ابتکار به وجود آورند. ایجاد طیف وسیعی از محصولات و خدمات دیجیتال جدید برای دستیابی به اهداف مشتری و رشد درآمد شرکت مهمترین قدرتی است که داده‌ها در موج چهارم به انسان می‌دهد. انقلاب صنعتی چهارم نمی‌تواند با اهداف کلاسیک تولید و توزیع همکاری داشته باشد.در اهداف کلاسیک توزیع تولید انبوه یک اصل به شمار می‌رفت؛ اما برخی خودروسازی‌های برتر جهان گاهی یک محصول را دو تا سه عدد تولید می‌کنند و این  به معنای خداحافظی با اهداف کلاسیک است.شایستگی‌ها در انقلاب صنعتی چهارم وجود تمایز در تولید است. بالا رفتن بهره‌وری به یک اصل تبدیل شده و نوع رقابت کاملا تغییر می‌کند. شایستگی‌ها در انقلاب صنعتی چهارم همان همکاری تنگاتنگ انسان و ربات در یک کارخانه است.  

رقابت مدیران در انقلاب صنعتی چهارم

انقلاب صنعتی چهارم رقابت بین مدیران است. در گذشته‌های نه چندان دور مدیران بیشتر افراد مجرب و صاحب ثروتی بودند که برحسب تجربه، دارایی‌های خود را به دست آورده بودند؛ اما تکنولوژی آنچنان که بر تولید اثرگذار است مدیریت را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی استیوجابز از اولین مدل‌های آیفون رونمایی کرد خطاب به بسیاری از دانشجویان حاضر در جمع گفت«شما میلیاردرهای آینده جهان هستید.» در حال حاضر مدیران قدرتمندترین استارت آپ‌های جهان جوانانی هستند که با طراحی یک نرم افزار در دسته میلیاردرهای جهان قرار گرفته‌اند. پس در دنیای جدید مدیریت فقط به معنای تجربه اندوزی و تجربه پست و بلندی‌های تولید نیست. تغییر روش های تولید مدیران مجرب را هم با چالش رو به رو کرده است.  

 وقتی یک انقلاب به وجود می‌آید، منظور ویرانگی واقعی و بازسازی واقعی است. نباید به یک تغییر ساده  بسنده کنیم. تصور کنید در تمامی کشورهای جهان اینترنت اشیاء به یک اصل کاربردی تبدیل شود. در این صورت سیستم فروش دچار یک دگرگونی شگفت انگیز می‌شود. در این دگرگونی همان اندازه که فرصت‌های بسیار نهفته است چالش‌های بسیاری هم وجود دارد؛ اما در انقلاب صنعتی چهارم مدیران با سه چالش بسیار مهم رو به رو هستند که نباید از آن غفلت کنند.

سه چالش مهم مدیران در انقلاب صنعتی چهارم

 چالش اصلی که مدیران در این شرایط با آن رو به رو هستند عبارت است از ۱-استراتژی و مرکزیت مشتری کدام است و برنامه ریزی و تقاضا مدیریت چیست؟ ۲- توجه به تغییرات ایجاد شده در زنجیره تامین ۳-توسعه مدل کسب و کارهای جدید. هر کدام این مباحث باید به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.

مرکزیت مشتری

در روند تولید موج چهارمی مشتری در مرکز تولید قرار دارد. درگذشته روند تولید به این صورت بود که تولیدکنندگان محصولات گوناگونی را تولید کرده و به بازار ارائه می‌کردند. در چند سال اخیر محصولات تولید شده بر اساس نیاز مشتریان و برای ارتقاء سطح کیفیت و ایجاد مزیت رقابتی تغییر می‌کنند؛ اما در انقلاب صنعتی چهارم این مشتری است که تعیین می‌کند چه محصولی تولید شود پس مدیران با فراموش کردن اهداف کلاسیک باید یاد بگیرند که برنامه‌ریزی کنند. باید یاد بگیرند چه چیزهایی به تنهایی مدیریت نمی‌شود و مکانیسم‌های فروش و سیاست‌های ارتباط با مشتری چیست؟چگونه به تنهایی قابل انجام است؟ نکته قابل توجه این است که سیستم‌های برنامه‌ریزی پیشرفته به داده‌های بزرگ متصل هستند و می‌توانند بر اساس این داده‌ها تحلیل و پیش بینی‌های خود را ارائه کنند. این هنر مدیریت است که چگونه و با چه ابزاری از آن‌ها بهره‌برداری کند.

سرنوشت تولید انبوه در انقلاب صنعتی چهارم

تولید انبوه همیشه مشتریان خود را دارد؛ اما پرینترهای سه بعدی به تولیدکننده کمک می‌کند که یک محصول را با چند وجه متفاوت و بر اساس ذائقه های گوناگون تولید کنند. منظور خداحافظی با تولید انبوه نیست. منظور این است که نظر مشتری به صورت مستقیم در  تولید محصول نهایی اعمال می‌شود. از نقطه نظر تقاضا ظرفیت ارتباط با مشتریان نیاز به بهبود و توسعه دارد. از مهمترین آن‌ها نقش آفرینی مشتریان و مشارکت در فرآیندهای تولیدی به منظور شخصی‌سازی طیف وسیعی از محصولات و خدمات ارائه شده است. البته برای توسعه مدل‌های تجاری هم بر اساس نیاز مشتری باید مشارکتی دو سویه برقرار شود. مزیت انقلاب صنعتی چهارم این است که مشتری دخالت مستقیم و اعمال سلیقه مستقیم بر روی محصول دارد. گاهی ممکن است یک محصول به صورت انحصاری فقط برای یک نفر تولید شود. البته باید این موضوع را هم در نظر گرفت که قدرت تولید به اندازه‌ای بالاست که توانایی تولید محصول برای هزاران مشتری با هزاران سلیقه را دارد. پس برای رفع چالش اول مدیریت در انقلاب صنعتی چهارم باید یاد گرفت که چگونه با مشتری برخورد کرد و برای ارتباط با مشتریان برنامه‌ریزی داشت. زیرا راه‌حل تولید توجه به نیاز و رفتار مشتریان است.

سرنوشت زنجیره تامین در انقلاب صنعتی چهارم  

طراحی دوباره زنجیره عرضه، یک اصل مدیریتی در انقلاب صنعتی چهارم است. ویژگی منحصر به فرد انقلاب صنعتی چهارم  بهبود بالقوه بهره‌وری عملیاتی ارائه شده است که بر مبنای آن انواع مختلفی از صنایع شکل می‌گیرند. مراکز صنعتی بزرگ و کوچک که می‌توان آن‌ها را مراکز بزرگ ربایتک و دیجیتال شده نام گذاشت.این مراکز دریک فاصله از شهر و یا  مراکز صنعتی بسیار پیشرفته قرار می‌گیرند که نیاز به پشتیبانی بسیار زیاد از زیرساخت‌ها دارند. این مراکز می‌توانند به توجه مشتریان بر روی مراکز صنعتی بزرگ، کارخانه‌های کوچک و بزرگ دقت کرده و الگوهایی برای تغییر زنجیره تامین فراهم آورند. این مراکز که بیشتر جنبه‌های تحقیقاتی هم دارند با  هدایت تولیدکنندگان به پاسخگویی انعطاف پذیر، شخصی و سریع باعث کنترل در هزینه‌ها و مدیریت کیفی در رضایتمندی مشتریان می‌شوند.

سرنوشت اکوسیستم تولید در انقلاب صنعتی چهارم

 این افزایش پیچیدگی زنجیره تامین باید با توسعه اکوسیستم‌های تجاری که مجهز هستند، جبران شود این کار باید با بهترین ابزار برای اتصال و انتقال اطلاعات، با معیارهای جدید انجام شود. مدیریت و همکاری بین اعضای یک اکوسیستم تجاری انجام شود.پاسخ سریع و شخصی به مافوق در این روند از اولویت کمتری نسبت به پاسخ سریع به مشتریان قرار دارد. پاسخ سریع به مشتریان در یک اکوسیستم تولید باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. باید گفت که ظرفیت تولید روابط تکاملی پویا، اولویت بیشتری نسبت به ایجاد استاتیک دارد. بسیاری از مزایای ارتباطی، درحال تغییر به معنی معیارهای ارتباطی هستند. بر اساس  آن راه‌حل‌های جدید یا پیشنهادهایی که ارزش را ایجاد می‌کنند، کشف می‌شود. روابطی که بر پایه نتایج فرایندهای نوآوری به دست می‌آید مداوم و قابل همکاری است. این روند در از بین رفتن هنجارها و در اشتراک گذاشتن نه تنها سود بلکه جلوگیری از خطرها هم تاثیر گذار است.به عبارتی می‌تواند خطرهای مکانیسم‌های ساخت و ساز برای پاسخ دادن به صلاحیت‌های تولید و اعضای زنجیره تامین را پیش بینی کرده و به تولیدکننده هشدار دهد. این موضوع زمانی ممکن می‌شود که در یک اکوسیستم تولید واقع شوید. مستقر شدن در اکوسیستم تولید چابکی و انعطاف‌پذیری را به تولید کننده هدیه می‌دهد.

توسعه مدل‌های کسب و کار؛ چالش سوم مدیران در انقلاب صنعتی چهارم

 در یک نگاه ساده انگارانه می‌توان گفت که از طریق فن آوری‌های جدید مرتبط با صنایع موج چهارمی قابل حل هستند.اما موضوع به این سادگی هم نیست. کسب و کارهای جدید گاهی خدمات بیشتری ارائه می‌کنند که در حالت فیزیکی محصولات ملموس‌تر است. باید گفت که از طریق بهره‌گیری از فناوری‌های جدید پیشنهاد نهایی ارزش کالا می‌تواند از سوی مشتری ارائه شده و یا اصلاح شود (سرویس دهی و انواع جدیدی از مصرف و تجاری سازی می‌توانند از قبیل اجاره دادن، اشتراک و پرداخت حق امتیاز و ….انجام شود.)

ستون‌های صنایع جدید در انقلاب صنعتی چهارم

فرآیند منطقه‌ای صنعتی بر اساس تجربه، سنت و رهبری در برخی از بخش‌های خاص مانند خودروسازی، شیمیایی، بیوتکنولوژی و نانو تکنولوژی دست خوش تغییرات شگفت‌انگیزی خواهند شد، تولید فشرده ادامه پیدا خواهد کرد. نوآوری و ارزش افزوده محصولات جایگزین معیارهای رقابت بر اساس نرخ ارز و سیاست‌های کم هزینه کار خواهد شد. همچنین باید منتظر مهمترین تغییرات موج چهارمی در روند تولید به شرح زیر بود:

۱-سرعت و انعطاف پذیری پاسخ

۲-فرمول جدید برای همکاری و روابط

۳-استفاده بهتر و بیشتر از داده ها و منبع اطلاعات  

۴-پیاده سازی و استفاده مناسب از فناوری‌های تولید جدید استراتژی‌های کسب و کار به سمت یک راه حل متداول فردی بر اساس درک درست از نیازها و خواسته‌های مشتریان، و همچنین تداوم تولید خوب.