جهان روی موج چهارم / فرصتی برای غفلت از انقلاب صنعتی چهارم نداریم

کانی مگ، محمد قهرمانی کوشان- در انقلاب صنعتی چهارم، تجارت، علوم پایه و سیاست کنار هم کار می‌کنند تا محصولات موج چهارمی واقعی‌سازی شوند. دکتر گودرز محبوبی نخبه ایرانی ساکن آلمان در گفتگو با کانی مگ، از آینده صنایع در انقلاب صنعتی چهارم می‌گوید. مشروح صحبت‌های وی را در ادامه بخوانید.

 آیا در تمامی کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه نگاه یکسانی به انقلاب صنعتی چهارم وجود دارد؟

در کشورهایی مانند آلمان که از نظر صنعتی یک کشور توسعه یافته به شمار می‌رود، نگاه ویژه‌ای به انقلاب صنعتی چهارم وجود دارد. برای یافتن این نگاه باید به تعریف واحدی از انقلاب صنعتی چهارم برسیم.

انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

انقلاب صنعتی چهارم به ما می‌گوید تمامی ربات‌ها و دستگاه‌ها در آینده‌ای نه چندان دور با یکدیگر ارتباط خواهند داشت و  باهم صحبت می‌کنند. در این ارتباط محصول در مرکز تولید قرار می‌گیرد.

وقتی محصول در مرکز قرار گرفت ربات‌ها به دستگاه‌ها اعلام می‌کنند که چه برنامه‌ای دارند و چه برنامه‌ای در اختیار آن‌ها قرار گرفته است. در انقلاب صنعتی چهارم ارتباط میان اشیاء و ربات‌ها در کارخانه‌ها به یک امر بدیهی تبدیل می‌شود.

ما از این اتفاق به عنوان  انقلاب صنعتی چهارم یاد می‌کنیم. البته این را در نظر داشته باشید که انقلاب صنعتی چهارم در حال حاضر اتفاق افتاده و ما نباید در انتظار آن باشیم.

انقلاب صنعتی چهارم به ما می‌گوید،‌ دستگاه‌هایی که با ربات‌ها کار می‌کنند، دستگاه‌هایی هستند که از نظر فیزیکی رشد کرده‌اند. در آینده نزدیک وقتی این دستگاه‌ها و ربات‌ها باهم ارتباط داشته باشند، سیستم‌هایی به وجود می‌آید که بر روی فرم اجرای کار قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

دیگر پروژه‌ها مانندسابق انجام نمی‌شود، قبلا پروژه‌ها برنامه‌ای بود که مدت‌ها و در یک روند طولانی انجام می‌شد، ‌مراحل اجرای پروژه‌ها بسیار طولانی بود،؛ اما در انقلاب صنعتی چهارم ارتباط تازه میان دستگاه‌ها و ربات‌ها نیاز به روش‌ها و الگوهای جدیدی دارد که روندهای طولانی و زمان‌بر گذشته را کنار می‌زند.

از نظر شخصی من انقلاب صنعتی چهارم بر روی موبایل بسترهای ابری، عملکردشایسته بین دستگاه‌ها و ربات‌ها، داده‌های بزرگ(Big Data)رخ داده است. دستگاه‌هایی که قابلیت اتصال به اینترنت دارند را آی پی دیواس می‌نامند. شما باید در نظر بگیرید که تعداد آی پی دیوایس‌ها در دنیا بیشتر از انسان‌هایی است که روی کره زمین زندگی می­‌کنند.

این موضوع چه تاثیری در دنیای امروز دارد؟

در سال‌های اخیر جهان تغییرات شگرفی به خود دیده است. این سیر تکاملی آنچنان پر سرعت است که نمی‌توان آن را به درستی مشاهده و درک کرد. در زمانی نه چندان دور عابربانک پدیده بسیار پیچیده‌ای بود؛ اما در جهان امروزی دست فروشان هم از کارت‌خوان‌ها استفاده می­‌کنند. اینها همه نشان از تغییرات بزرگی در جهان دارد. در جهان امروزی تکنولوژی با سرعت شگرفی پیش می‌رود و این سرعت بر زندگی و کسب و کار ما تاثیر می‌گذارد.

برای روشن شدن تغییرات مثال‌های فراوانی وجود دارد. ۳۸سال طول کشید تلویزیون در تمام دنیا ۵۰ میلیون استفاده کننده داشته باشد. رادیو پس از ۱۳ سال توانست ۵۰ میلیون نفر استفاده کننده داشته باشد. اما فیس بوک در عرض یکسال و توییتر در عرض ۹ ماه توانستند ۵۰ میلیون مخاطب  داشته باشند.

داشتن مخاطب ۵۰ میلیونی برای یک کسب و کار از ارزش بالایی برخوردار است. آثار تکنولوژی بر کسب و کارهای آینده منابع مهم را هم تغییر می‌دهد. دیگر نفت، گاز و معدن  به تنهایی ثروت به شمار نمی‌روند. تصور کنید در گذشته کشورهای ثروتمند دارای مواد اولیه گران قیمت بودند؛ اما در دنیای کنونی معادن ثروت همان اطلاعاتی است که به کسب و کارها ارزش می‌بخشد. چاه‌های نفت آینده همان خلاقیت‌هایی هستند که با اطلاعات روز عجین شده و ثروت خلق می‌کنند.

اما اطلاعات به تنهایی بستر انقلاب صنعتی چهارم را به وجود نیاورده‌اند. مجموعه‌ای از عوامل است که انقلاب صنعتی چهارم را شکل داده است. کشورهای جهان برنامه‌های بسیاری برای تغییرات شگفت انگیز جهان دارند.

انقلاب صنعتی چهارم از چه ابزارهایی بیشتر بهره می‌گیرد؟

وقتی موبایل و بستر ابری باهم باشند تحولات شگفت انگیزتر است. در کشور خودمان در چند سال اخیر بسیاری از کسب و کارها با استفاده از همین دو بستر شکل گرفته و خوشبختانه موفقیت‌های بسیاری هم حاصل شده است.

مردم جهان سیستم‌های فکری خود را تغییر داده‌اند. سیستم‌های فکری به سمت راحت زندگی کردن حرکت کرده است، در نتیجه کسب و کارها هم بر این بستر شکل  می‌گیرد.

اطلاعات  موجود و تمامی رسانه‌های اجتماعی دست در دست هم تلاش می‌کنند تا زندگی آسان‌تر و کسب وکارهایی بر این بستر شکل بگیرد. در شکل گیری این کسب و کارها اطلاعات شبکه‌های اجتماعی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

تاثیر شبکه‌های اجتماعی، بسترهای ابری و … در حفظ اطلاعات به اندازه‌ای است که می‌توان گفت، به اندازه تاریخ بشریت است. اطلاعات بزرگ و یا همان Big Data را می‌توان  به عنوان گنجینه‌ای از تاریخ بشریت نام برد.اهمیت و جایگاه  اطلاعات در دنیای امروز به اندازه‌ای است که می‌توان گفت، تمامی اطلاعاتی که برای تاریخ بشریت به ثبت رسیده با اطلاعات چند سال اخیر برابری می‌کند.

انقلاب صنعتی چهارم چگونه زندگی بشری را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

علاوه بر شکل گیری کسب و کارهای تازه و ثروتمند شدن عده‌ای خاص، یک تغییر شگرف به عنوان از بین رفتن برخی شرکت‌ها رخ می‌دهد. اجازه بدهید مثالی بزنم. روزگاری نه چندان دور دوربین‌های عکاسی امحصولات یک کمپانی بزرگ بودند؛ اما امروز دیگر کسی این محصولات را به یاد نمی‌آورد چون مدیران این کمپانی تصور نمی‌کردند که عکس گرفتن با دوربین آنالوگ از بین برود.

همین بی‌توجهی باعث از بین رفتن ۶۰هزار شغل شد. اگر صاحبان کسب و کارها تغییرات جهان را درک نکنند و برای آن برنامه‌ای نداشته باشند به سرنوشت دوربین‌های آنالوگ دچار می‌شوند.

آنچنان که هشدارهایی مبنی بر از بین رفتن شغل‌ها و کسب و کارهای مختلف با گسترش انقلاب صنعتی چهارم به گوش می‌رسد باید گفت که در انقلاب صنعتی چهارم بر اساس برآوردها ۱۴۰  تا ۹۰ هزار شغل ایجاد می‌شود؛ اما این شغل‌ها به افرادی می‌رسد که قدرت آنالیز داشته باشند و بتوانند از فرصت‌های تازه استفاده کنند. از سوی دیگر بیش از یک و نیم میلیون مدیر باید از رده  کسب و کارهای جهان خارج شوند.  

مهمترین ویژگی کمپانی‌های موج چهارمی چیست؟

شرکت‌ها و ارگان‌های انقلاب صنعتی چهارم شرکت‌هایی هستند که مدل کسب و کار دارند. کمپانی‌های موج چهارمی موبیلیتی (Mobility Holdings) هستند. از Big Data استفاده می‌کنند.

 در کارخانه‌های آینده دیگر کاغذ بازی مفهوم ندارد، بیشتر اطلاعات می‌تواند در شیشه عینک کارگران حک شده و استفاده شود. دیگر کارگران کارخانه‌ها نیازی به بازخوانی منو روزانه ندارند. با استفاده از شیشه عینک می‌توانند وظایف روزانه خود را همراه داشته باشند.

در ابرکارخانه و کارخانه‌های نسل جدید کاغذ بازی‌ها به پایان می‌رسد. این در تمام سیستم‌های مختلف یک کارخانه می‌توان کاربرد داشته باشد؛ اما با تمام این اوصاف مشکلات بسیاری هم در انتظار ماست.

چه مشکلاتی؟

سرقت‌های آینده دیگر از روی دیوار پریدن نیست؛ بلکه سارقان وارد اطلاعات می‌شوند. می‌توانند وارد اطلاعات کارخانه‌ها شده و تمامی دانش آن را کپی کنند. فعالان بخش آی تی این فرصت را دارند که به دانش کارخانه‌ها دست پیدا کنند.

در حال حاضر تمام کارخانه‌هایی که در آلمان هستند با یک سرمایه‌گذاری جدیدی روی انقلاب صنعتی چهارم سرمایه گذاری می‌کنند؛ اما اگر کارخانه‌داران ایرانی در حال حاضر به این نتیجه برسند که روی انقلاب صنعتی چهارم متمرکز شوند و سرمایه‌گذاری کنند. درست همان سرمایه را  باید بذاریم که آلمانی‌ها می گذارند؛ اگر همزمان این سرمایه‌گذاری انجام شود، می‌توانیم به جهش صنعتی دست پیدا کنیم و این یک شانس بزرگ تارخی است که از این انقلاب استفاده کنیم؛ اما اگر  این شانس را از دست بدهیم دیگر توان رقابت نخواهیم داشت، وقتی برای جبرانی نیست.